Aπαλλάσσονται της φορολογίας εισοδήματος oι πρόσοδοι που αποκτούν οι φορείς γενικής κυβέρνησης από το 'Κοινό Κεφάλαιο των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και ασφαλιστικών φορέων'

Αναδημοσίευση από το Ενημερωτικό Δελτίο Ιουλίου - Αυγούστου 2022 της ΣΟΛ Α.Ε.

https://www.solcrowe.gr

Οι πρόσοδοι που αποκτούν οι φορείς γενικής κυβέρνησης από το «Κοινό Κεφάλαιο των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και ασφαλιστικών φορέων (Κ.Κ.Ν.Π.Δ.Δ. και Α.Φ.)» απαλλάσσονται της φορολογίας εισοδήματος

ΕΡΩΤΗΜΑ

- Στο Ενημερωτικό Δελτίο Ιουλίου - Αυγούστου 2019 της ΣΟΛ Α.Ε. είχε δημοσιευθεί το παρακά­τω ερώτημα:

«Σύμφωνα με την από 24-04-2015 Πράξη Νομο­θετικού Περιεχομένου, «Κατεπείγουσα ρύθμιση για τη μεταφορά ταμειακών διαθεσίμων των Φο­ρέων Γενικής Κυβέρνησης προς επένδυση στην Τράπεζα της Ελλάδος» (ΦΕΚ Α΄ 41), η οποία κυρώθηκε με το Ν. 4323/2015 (ΦΕΚ Α' 43/27-04-2015)

«Οι Φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αυτοί προσδιορίζονται από το ισχύον «Μητρώο Φορέ­ων Γενικής Κυβέρνησης» που τηρείται με ευθύνη της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής και οι Οργανι­σμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α΄ και β΄ βαθμού, υποχρεούνται να καταθέτουν τα ταμειακά τους διαθέσιμα και να μεταφέρουν τα κεφάλαια προ­θεσμιακών τους καταθέσεων σε λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης που τηρούν στην Τράπεζα της Ελλάδος, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενι­κής ή ειδικής διάταξης ή διαδικασίας. Από την υποχρέωση αυτή εξαιρούνται τα κεφάλαια που απαιτούνται για την κάλυψη των ταμειακών τους αναγκών για το επόμενο δεκαπενθήμερο, καθώς και τα κεφάλαια που έχουν κατατεθεί από τους ανωτέρω φορείς στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Εξαιρούνται επίσης οι Δημόσιες Επι­χειρήσεις κατά την έννοια της παραγράφου 5, οι Δημόσιοι Οργανισμοί κατά την έννοια της παρα­γράφου 6 του άρθρου 1 του ν. 3429/2005 (Α΄ 314) καθώς και οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλι­σης, οι οποίοι δύνανται να μεταφέρουν τα ως άνω αναφερόμενα κεφάλαια στην Τράπεζα της Ελλάδος για τον ίδιο σκοπό. Επί των κεφαλαίων που είναι κατατεθειμένα ή θα κατατεθούν στους ανωτέρω λογαριασμούς της Τράπεζας της Ελλά­δος εφαρμόζονται οι διατάξεις της περίπτωσης ζ΄ της παραγράφου 11 του άρθρου 15 του Ν. 2469/1997 (Α΄ 38), όπως ισχύουν.»

Σύμφωνα με την παρ. 11 του άρθρου 15 του Ν. 2469/1997 τα ταμειακά διαθέσιμα των Φορέων Γενικής Κυβέρνησης (Φ.Γ.Κ.) τα οποία συνιστούν το Κοινό Κεφάλαιο βρίσκονται υπό την διαχείριση της Τράπεζας της Ελλάδος και επενδύονται σε κινητές αξίες του Ελληνικού Δημοσίου. Η διαχει­ριστική χρήση του Κοινού Κεφαλαίου έχει τη διάρκεια του ημερολογιακού εξαμήνου, στο τέλος του οποίου οι καθαρές πρόσοδοι κατανέμονται στους δικαιούχους ανάλογα με το ύψος και τη διάρκεια της συμμετοχής τους στο Κοινό Κεφά­λαιο. Τα δημιουργούμενα νέα υπόλοιπα στους λογαριασμούς των Φορέων επανεπενδύονται άμεσα από την ΤτΕ.

Σύμφωνα με τα ανωτέρω δύο φορές το χρόνο (στις 30/6 και στις 31/12) γίνεται αποτίμηση της διαχείρισης του Κοινού Κεφαλαίου.

Δεδομένου ότι οι Φορείς αυτοί φορολογούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 46 του Ν. 4172/2013, στο εισόδημα που αποκτούν από κεφάλαιο και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το γεγονός ότι οι ανωτέρω πρόσοδοι δεν ρευστοποιούνται από το Φορέα αλλά επανεπεν­δύονται από την ΤτΕ, πως αντιμετωπίζονται φο­ρολογικά;»

ΓΝΩΜΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Η γνώμη της επιτροπής, όπως είχε διατυπωθεί και δημοσιευθεί στο Ενημερωτικό Δελτίο Ιουλίου-Αυγούστου 2019 της ΣΟΛ Α.Ε., η τεκμηρίωση της οποίας είχε στηριχθεί στις ισχύουσες μέχρι τότε δια­τάξεις, ήταν η εξής:

«Οι πρόσοδοι που αποκτούν οι φορείς γενικής κυ­βέρνησης από το «Κοινό Κεφάλαιο των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και ασφαλιστικών φο­ρέων (Κ.Κ.Ν.Π.Δ.Δ. και Α.Φ.)», ελλείψει απαλλακτι­κής διάταξης, υπόκεινται σε φορολογία εισοδήμα­τος.».

- Μεταγενέστερα όμως, με το άρθρο54 του Ν. 4916/2022 (ΦΕΚ Α’ 65/28.3.2022) τροποποιηθή­καν τα άρθρα 45 και47 του Ν. 4172/2013 με συ­νέπεια την εξαίρεση του Κοινού Κεφαλαίου της παρ. 11του άρθρου 15 ν. 2469/1997 και την απαλλαγή των προσόδων του από τη φορολογία εισοδήματος.

Με την παρ. 4ζ του άρθρου 92 του ίδιου νόμου, η ισχύς του άρθρου 54 ορίστηκε η 1^η.1.2014.

- Στο άρθρο 54 του Ν. 4916/2022 ορίζεται ότι:

«1. Στο τέλος του άρθρου 45 του ν. 4172/2013 (Α' 167) προστίθεται εδάφιο ως εξής:

«Το Κοινό Κεφάλαιο της παρ. 11 του άρθρου 15του ν. 2469/1997 (Α' 38) εξαιρείται του φόρου ει­σοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων.»

2. Στο τέλος του άρθρου 47 του ν. 4172/2013προστίθεται παρ. 9 ως εξής:

«9. Οι πρόσοδοι που αποκτούν οι φορείς γενικής κυβέρνησης από τη συμμετοχή τους στο Κοινό Κεφάλαιο της παρ. 11 τουάρθρου 15 του ν. 2469/1997, καθώς και από τους λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης, σύμφωνα με την περ. η' της παρ. 11 του άρθρου 15 του ν. 2469/1997, απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος.»

3. Ποσά φόρου που έχουν καταβληθεί έως την έναρξη ισχύος του παρόντος, δεν επιστρέφο­νται.».

- Στην αιτιολογική έκθεση του άρθρο 54 του Ν. 4916/2022 αναφέρονται τα εξής: «Με την προ­τεινόμενη ρύθμιση ορίζεται η εξαίρεση του Κοι­νού Κεφαλαίου από τον φόρο εισοδήματος, ως υποκειμένου φόρου, καθώς και η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος των προσόδων, που αποκτούν οι Φορείς Γενικής Κυβέρνησης, είτε από τη συμμετοχή τους στο Κοινό Κεφάλαιο, είτε από τους Λογαριασμούς Ταμειακής Διαχείρισης που τηρούνται στην Τράπεζα της Ελλάδος.».

- Με την εγκύκλιο Ε.2045/2022 δόθηκαν οδηγίες εφαρμογής του άρθρου 54 του Ν. 4916/2022, που είναι οι εξής:

«Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα σας γνωρί­ζουμε τα ακόλουθα:

Α. ΚΟΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ - ΠΡΟΣΟΔΟΙ ΚΟΙΝΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΤΑΜΕΙΑ­ΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

1. Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 54του ν. 4916/2022 προστέθηκε εδάφιο στο τέλος του άρθρου 45 του ΚΦΕ, σύμφωνα με το οποίο το Κοινό Κεφάλαιο της παρ. 11 του άρθρου 15 του ν. 2469/1997 (Α' 38) εξαιρείται του φόρου εισο­δήματος νομικών προσώπων και νομικών οντο­τήτων.

Κατά συνέπεια, το Κοινό Κεφάλαιο δεν αποτελεί υποκείμενο του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων και εξαιρείται της φορολογίας εισοδήματος για το κάθε μορφής εισόδημά του. Περαιτέρω, δεδομένης της μη συ­μπερίληψής του στα νομικά πρόσωπα και οντό­τητες του άρθρου 45 του ΚΦΕ δεν υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων με βάση τις διατάξεις του άρθρου 68 του ΚΦΕ και περαιτέρω δεν ενεργείται παρακράτηση φόρου στα εισοδήματά του. Τυχόν ποσά που έχουν ήδη παρακρατηθεί και αποδοθεί δεν αναζητούνται, καθόσον οι ως άνω διατάξεις ισχύουν μεν από 1.1.2014, σύμφωνα με την περ. ζ της παρ. 3 άρ­θρου 92 του ν. 4916/2022, ωστόσο, με βάση τις διατάξεις της 3 του άρθρου 54 του ίδιου νόμου, ποσά φόρου που έχουν καταβληθεί έως την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, ήτοι τη δημοσί­ευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την 28.3.2022 ( παρ. 1 του άρθρου 92 του ν. 4916/2022), δεν επιστρέφονται.

2. Με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 54του ν. 4916/2022 προστέθηκε παράγραφος 9 στο τέ­λος του άρθρου 47 του ΚΦΕ, σύμφωνα με την οποία οι πρόσοδοι που αποκτούν οι φορείς γενι­κής κυβέρνησης από τη συμμετοχή τους στο Κοινό Κεφάλαιο της παρ. 11 του άρθρου 15 του ν.2469/1997, καθώς και από τους λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης, σύμφωνα με την περ. η' της παρ. 11 του άρθρου 15 του ν. 2469/1997, απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος.

Συνεπώς, δεδομένης της σχετικής απαλλαγής των προσόδων που αποκτούν οι φορείς γενικής κυβέρνησης από τη συμμετοχή τους στο Κοινό Κεφάλαιο, καθώς και από τους λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης, τα σχετικά εισοδήματα δεν υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου. Τυχόν ποσά φόρου που έχουν παρακρατηθεί και απο­δοθεί δεν αναζητούνται σύμφωνα με τα αναφε­ρόμενα στην παράγραφο 1 της παρούσας.

Οδηγίες για την απεικόνιση των εν λόγω, απαλ­λασσόμενων, προσόδων στη δήλωση φορολογί­ας εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων φορολογικού έτους 2021 έχουν δοθεί με την Ε. 2040/2022 εγκύκλιο. Με την ίδια εγκύ­κλιο διευκρινίστηκε επίσης ότι τυχόν δαπάνες ή ζημίες σχετιζόμενες με τις πιο πάνω απαλλασ­σόμενες από το φόρο προσόδους (από τη συμ­μετοχή στο Κοινό Κεφάλαιο ή από τους λογαρια­σμούς ταμειακής διαχείρισης), δεν αναγνωρίζο­νται προς έκπτωση από τα λοιπά έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα των πιο πάνω νο­μικών προσώπων.

3. Όσον αφορά στα προηγούμενα φορολογικά έτη, δεδομένου ότι οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 54 του ν. 4916/2022 ισχύουν μεν από 1.1.2014, σύμφωνα με την περ. ζ της παρ. 3 του άρθρου 92 του ίδιου νόμου, ωστόσο ποσά φό­ρου που έχουν καταβληθεί έως τις 28.3.2022 δεν επιστρέφονται, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρ­θρου 54 του ίδιου νόμου, και προκειμένου να αποφευχθεί άσκοπη ταλαιπωρία των φορολο­γουμένων και πρόσθετο διοικητικό κόστος για τη φορολογική διοίκηση, με την παρούσα διευκρινί­ζεται ότι φορείς γενικής κυβέρνησης που συμπε­ριέλαβαν τα σχετικά ποσά στο φορολογητέο ει­σόδημά τους δεν απαιτείται να υποβάλουν τρο­ποποιητικές δηλώσεις, καθόσον η υποβολή τους δεν θα γεννούσε καμία αξίωση για επιστροφή φόρου. Επίσης, δεν απαιτείται η υποβολή τρο­ποποιητικών δηλώσεων από τους φορείς γενικής κυβέρνησης που δεν συμπεριέλαβαν τα σχετικά ποσά στο φορολογητέο εισόδημά τους, ακόμα και αν δεν τα απεικόνισαν ούτε στα «Λοιπά μη φορολογούμενα έσοδά τους».

- Από τα παραπάνω προκύπτει ότι:

Από την 1^η.1.2014, που είναι και η ημερομηνία έναρξης ισχύος του νέου ΚΦΕ ( Ν.4172/2013), οι πρόσοδοι που αποκτούν οι φορείς γενικής κυ­βέρνησης, από τη συμμετοχή τους στο Κοινό Κεφάλαιο της παρ. 11 του άρθρου 15 του Ν. 2469/1997, καθώς και από τους λογαριασμούς ταμειακής διαχείρισης, που τηρούνται στην Τρά­πεζα της Ελλάδος, απαλλάσσονται της φορολο­γίας εισοδήματος. Ποσά φόρου που έχουν κατα­βληθεί έως 28.3.2022, ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν. 4916/2022, δεν επιστρέφονται.

Νομοθεσία – Νομολογία

Άρθρα 45 και 47 Ν.4172/2013

Εγκύκλιος της Α.Α.Δ.Ε. Ε.2045/17.5.2022