Σύμφωνα με τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας, πέραν των αποδοχών που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι παρέχεται επιπλέον και τροφή σε εργαζομένους ορισμένων κλάδων. Το κόστος των προϊόντων που καταναλώνεται από το προσωπικό επιβαρύνει τα αποτελέσματα της επιχείρησης και δεν υπάρχει ιδιαίτερη λογιστική παρακολούθηση για τις προαναφερόμενες αναλώσεις.
Στην Σ.Σ.Ε. 12/6/2023 επισιτιστικών προβλέπονται τα εξής:
«Παροχή τροφής (προσωπικό της περίπτωσης Ι)
Σε όλο το προσωπικό της περίπτωσης I (Ταβέρνες, εστιατόρια κ.λπ.), παρέχεται, πέραν του μισθού, υποχρεωτικώς τροφή με άρτο (γεύμα ή δείπνο), από τα σερβιριζόμενα από τον κατάλογο του καταστήματος είδη. Αυτή, πρέπει να είναι επαρκής και καθαρή, χορηγείται δε δύο φορές κατά τον χρόνο της εργασίας εντός του 24ώρου, εφ΄ όσον η εργασία αυτών διαρκεί πέραν των οκτώ ωρών, άλλως άπαξ. Σε περίπτωση που κάποια καταστήματα δεν παρέχουν τροφή στο προσωπικό τους για οιονδήποτε λόγο, θα καταβάλλουν στο προσωπικό την αξία της ως άνω τροφής, υπολογιζόμενης εκάστοτε στην τιμή κόστους αγοράς του καταστήματος (άρθρο 5 Σ.Σ.Ε. 13/6/2023)».
Όπως προαναφέρθηκε, το κόστος των προϊόντων που καταναλώνεται από το προσωπικό επιβαρύνει τα αποτελέσματα της επιχείρησης, αλλά βλέπουμε ότι σε όσες περιπτώσεις πραγματοποιήθηκαν έλεγχοι μέσω των εμμέσων τεχνικών (π.χ. αρχή των αναλογιών), οι ελεγκτικές αρχές δεν αποδέχθηκαν τον ισχυρισμό των επιχειρήσεων για την αφαίρεση του κόστους σίτισης του προσωπικού (για τον υπολογισμό μέσω έμμεσων τεχνικών, π.χ. αναγωγή του κόστους των αγορών σε πωλήσεις).
Με βάση την νέα (19/2/2025) Εθνική Κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (Ε.Κ.Σ.Σ.Ε.), που διέπει τις εργασιακές σχέσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο, προβλέπονται τα εξής:
Οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, στις οποίες λειτουργεί εστιατόριο, υποχρεούνται, εφόσον το επιθυμούν οι εργαζόμενοι, να παρέχουν τροφή, εκπιπτόμενου σ’ αυτή την περίπτωση ποσοστού 2% επί των βασικών μηνιαίων μισθών του άρθρου 3 (δηλαδή ο εκάστοτε βασικός).
Εάν η ξενοδοχειακή επιχείρηση, στην οποία λειτουργεί εστιατόριο, δεν επιθυμεί να παρέχει τροφή σε εργαζόμενο που το έχει ζητήσει εγγράφως, τότε υποχρεούται να καταβάλλει σε αυτόν ποσοστό 10% επί των βασικών μηνιαίων μισθών (άρθρο 3), απαλλασσόμενη έτσι από την υποχρέωση παροχής τροφής.
Μάλιστα, σε περίπτωση που παρέχεται τροφή, προβλέπεται από τη Σ.Σ.Ε. και εβδομαδιαίο διαιτολόγιο.
Τροφή εργατών σε αγροτικές εκμεταλλεύσεις
Με βάση απόφαση της Δ.Ε.Δ. έχει κριθεί ότι παρότι δεν προβλέπεται από καμία διάταξη (εργατικού ή φορολογικού δικαίου), επειδή κατά την κοινή πείρα οι αγρότες που απασχολούν προσωπικό στους αγρούς τους για την εκτέλεση αγροτικών εργασιών είθισται να χορηγούν τροφή σε αυτό κατά την διάρκεια των διαλειμμάτων από την εργασία. Δεδομένου ότι η εργασία αυτή είναι πολύωρη και επίπονη, χορηγείται γεύμα στους εργαζομένους, το οποίο και επιπλέον αποτελεί κίνητρο για τους αγρότες, ώστε το προσωπικό που απασχολούν να διαθέτει ενέργεια και αντοχή, ώστε να μεγιστοποιηθεί η αποδοτικότητα και κατ’ επέκταση τα προσδοκώμενα κέρδη (Δ.Ε.Δ. 1842/2020).
Το Φ.Π.Α. που αντιστοιχεί στο κόστος αγοράς της τροφής δεν εκπίπτει.
Λοιπές περιπτώσεις χορήγησης τροφής
Κατ’ αναλογία της προηγούμενης παραγράφου εκπίπτει το κόστος τροφής που παρέχεται σε εργαζομένους, οι οποίοι εργάζονται μακριά από τον τόπο διαμονής τους, όπως π.χ. τεχνικά έργα, απομονωμένες περιοχές κ.λπ..
Διατακτικές σίτισης
Οι διατακτικές σίτισης δεν χαρακτηρίζονται ως εισόδημα από μισθωτή εργασία, δεν υπάγονται σε ασφαλιστικές εισφορές και εκπίπτουν από τα έσοδα της επιχείρησης.
Συγκεκριμένα, οι χορηγούμενες από τον εργοδότη διατακτικές σίτισης σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή προς τους εργαζόμενους εμπίπτουν στην έννοια των παροχών σε είδος και δεν υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές, εφόσον:
1) Χορηγούνται σε μηνιαία βάση από τον εργοδότη στους εργαζόμενους για την κάλυψη των αναγκών διατροφής τους κατά την διάρκεια της εργασίας τους,
2) η αξία τους δεν υπερβαίνει το ποσό των έξι (6) ευρώ ανά εργάσιμη ημέρα,
3) ανταλλάσσονται μόνο με γεύματα, έτοιμα φαγητά, τρόφιμα έτοιμα προς κατανάλωση, ροφήματα και
4) η ανωτέρω ανταλλαγή θα πρέπει να γίνεται σε συμβεβλημένο δίκτυο καταστημάτων, στη βάση συμβάσεων μεταξύ του εκδότη των διατακτικών σίτισης και των καταστημάτων, στις οποίες ρυθμίζεται ο τρόπος αποδοχής και ανταλλαγής των διατακτικών σίτισης από τους δικαιούχους εργαζόμενους.
Οι διατακτικές χορηγούνται ενυπόγραφα στο προσωπικό, εννοείται στην αρχή κάθε μήνα και για τους μήνες εργασίας και όχι κατά την διάρκεια της απουσίας, π.χ. κανονική άδεια.
Εξυπακούεται ότι η καταστρατήγηση των οικείων διατάξεων ελέγχεται για τυχόν οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές ή φόρους από τις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες Σ.ΕΠ.Ε., Ε.Φ.Κ.Α., ΚΕ.ΦΟ.Δ.Ε., ΕΛΚΕ, Σ.Δ.Ο.Ε., Υ.Ε.Δ.Δ.Ε. κ.λπ..
Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION Α.Ε. (Πουρνάρα 9 Μαρούσι|+30 210 6009062| www.artion.gr).