Με τη συνεργασία της Νίκης Χατζοπούλου*
Διευθύνων Σύμβουλος της Artion Α.Ε. & ιδρυτής του Ομίλου Artion, Οικονομολόγος – Φοροτεχνικός.
Μία από τις περιπτώσεις παράτασης του κανόνα της πενταετούς παραγραφής είναι όταν ζητηθούν πληροφορίες από χώρα της αλλοδαπής. Πιο συγκεκριμένα, με βάση το άρθρο 36 παρ. 1 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας ορίζεται ότι: «1. Η Φορολογική Διοίκηση μπορεί να προβεί σε έκδοση πράξης διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου εντός πέντε (5) ετών από τη λήξη του έτους, εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής δήλωσης. Στις περιπτώσεις που για κάποια φορολογία προβλέπεται η υποβολή περισσότερων δηλώσεων, η έκδοση της πράξης του πρώτου εδαφίου μπορεί να γίνει εντός πέντε (5) ετών από τη λήξη του έτους, εντός του οποίου λήγει η προθεσμία υποβολής της τελευταίας δήλωσης. 2. Η περίοδος που αναφέρεται στην παράγραφο 1 παρατείνεται στις εξής περιπτώσεις: (…) β) εάν ζητηθούν πληροφορίες από χώρα της αλλοδαπής, για όσο χρονικό διάστημα απαιτηθεί για τη διαβίβαση των εν λόγω πληροφοριών προσαυξημένο κατά ένα (1) έτος από την παραλαβή τους από τη Φορολογική Διοίκηση.».
Πράγματι, σε περίπτωση που υφίστανται συνδεδεμένες με την ελεγχόμενη αλλοδαπές επιχειρήσεις ή κατά την διερεύνηση συναλλαγών με αλλοδαπές επιχειρήσεις (ιδιαίτερα σε κράτη προνομιακού φορολογικού καθεστώτος), οι ημεδαπές ελεγκτικές αρχές συχνά ζητούν πληροφορίες από τις αρμόδιες αλλοδαπές αρχές.
Σε περίπτωση που ζητηθούν οι εν λόγω πληροφορίες, συντρέχει λόγος παράτασης της παραγραφής. Η παράταση, βάσει της ρητής διάταξης, δίδεται για ένα έτος το οποίο υπολογίζεται από το χρονικό σημείο κατά το οποίο η Φορολογική αρχή παρέλαβε τις ζητηθείσες πληροφορίες. Μάλιστα, εντός του έτους από την παραλαβή των πληροφοριών θα πρέπει η φορολογική αρχή να έχει εκδώσει και κοινοποιήσει τις οριστικές πράξεις προσδιορισμού φόρου και έχοντας τηρήσει προσηκόντως την 20ημερη προθεσμία για την διατύπωση των απόψεων του φορολογούμενου από τη στιγμή της κοινοποίησης του Σημειώματος Διαπιστώσεων ελέγχου και των προσωρινών πράξεων μέχρι την κοινοποίηση της Έκθεσης ελέγχου μετά των οριστικών πράξεων.
Ο χρόνος παραλαβής των πληροφοριών που εστάλησαν από τις αλλοδαπές αρχές θα πρέπει να μνημονεύεται εντός της έκθεσης ελέγχου και πιο συγκεκριμένα να γίνεται αναφορά στον αριθμό πρωτοκόλλου που έλαβε το εισερχόμενο αρχείο.
Περαιτέρω, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η διατύπωση της εφαρμοστέας διάταξης είναι ρητή και αδιάστικτη. Το έτος της παράτασης της παραγραφής είναι ημερολογιακό, με χρόνο αφετηρίας την παραλαβή από την Φορολογική Διοίκηση και με βάση τις γενικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τον υπολογισμό των προθεσμιών, που τυγχάνουν εφαρμογής και εν προκειμένω (άρθρο 243 ΑΚ «Προθεσμία που έχει προσδιοριστεί σε χρόνια λήγει μόλις περάσει η αντίστοιχη ημερομηνία του τελευταίου χρόνου»), π.χ. το ένα (1) έτος με ημερομηνία αφετηρίας την 01.11.2022 παρέρχεται την 01.11.2023.
Εξάλλου, οι νομοθετικές διατάξεις που προβλέπουν (ήδη κατά το χρόνο τέλεσης της αποδιδόμενης φορολογικής παράβασης και όχι αναδρομικά) παρέκταση του κατ’ αρχήν οριζόμενου χρόνου παραγραφής πρέπει επίσης να ανταποκρίνονται στην αρχή της αναλογικότητας, τόσο σε σχέση με την προβλεπόμενη γενεσιουργό αιτία της επιμήκυνσης όσο και αναφορικά με το χρονικό διάστημά της, ενόψει του οικείου λόγου της παράτασης αλλά και του κατ’ αρχήν ισχύοντος χρόνου παραγραφής και οι διατάξεις αυτές πρέπει να ερμηνεύονται στενά, ως θεσπίζουσες απόκλιση από κανόνα, ο οποίος, μάλιστα, έχει τεθεί προς εξυπηρέτηση της θεμελιώδους αρχής της ασφάλειας δικαίου.
* H Νίκη Χατζοπούλου είναι Δικηγόρος Παρ' Αρείω Πάγω LL.Μ. & Διαμεσολαβήτρια, συνεργάτης της Artion Α.Ε.
Το ανωτέρω κείμενο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στην ARTION Α.Ε. (Πουρνάρα 9 Μαρούσι|+30 210 6009062| www.artion.gr).