Οι Σύλλογοι και τα Σωματεία, που λειτουργούν με τα άρθρα του Αστικού Κώδικα, αποκτούν κινητή και ακίνητη περιουσία προκειμένου να επιτελέσουν τον καταστατικό τους σκοπό (περ. γ’ του άρθρου 45 του Ν.4172/2013).
Η χρήση της ακίνητης περιουσίας, όταν γίνεται από τον ίδιο τον σύλλογο ή το σωματείο για να επιτελέσει τον μη κερδοσκοπικό του σκοπό (ιδιο-χρησιμοποίηση), απαλλάσσεται από φόρους. Όταν, όμως, η χρήση γίνεται για εκμετάλλευση, με επιχειρηματικούς σκοπούς, τότε επιβάλλονται φόροι κ.λπ..
Το σύνολο της περιουσίας ενός συλλόγου περιλαμβάνει ακίνητη περιουσία όπως κτίρια, διαμερίσματα, οικόπεδα και αγροτεμάχια, αλλά και κινητή περιουσία όπως εξοπλισμό, μηχανήματα, γραφεία, υπολογιστές κ.λπ.. Κατά την κανονική λειτουργεία του συλλόγου, αλλά και κατά το στάδιο της εκκαθάρισης, σύμφωνα πάντα με το καταστατικό ή την απόφαση του οργάνου της γενικής συνέλευσης, μπορεί να γίνει εκποίηση ή αξιοποίηση αυτής της περιουσίας.
Στις περιπτώσεις που επέρχεται διάλυση του σωματείου, ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα.
Το σωματείο διαλύεται στις εξής περιπτώσεις:
Α. Αυτοδικαίως, χωρίς δηλαδή να απαιτείται απόφαση της συνέλευσης των μελών του, ούτε δικαστική απόφαση:
α) όταν προβλέπεται από το καταστατικό του (άρθρο 104 του Α.Κ.)
β) όταν τα μέλη του σωματείου μείνουν λιγότερα από δέκα (άρθρο 104 του Α.Κ.)
Β. Με απόφαση της συνέλευσης των μελών (αυτοδιάλυση), που λαμβάνεται με ειδική απαρτία και αυξημένη πλειοψηφία. Για την απόφαση αυτή χρειάζεται η παρουσία των μισών (50%) τουλάχιστον μελών και πλειοψηφία των 3/4 των παρόντων (άρθρο 103 και άρθρο 99 του Α.Κ.).
Γ. Με δικαστική απόφαση του Πρωτοδικείου ή του Ειρηνοδικείου της έδρας του σωματείου και για τις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος, όπως εκπλήρωση του καταστατικού σκοπού, εγκατάλειψη του καταστατικού σκοπού, μακροχρόνια αδράνεια, επιδίωξη διαφορετικού σκοπού από αυτόν που ορίζει το καταστατικό, αδυναμία να αναδειχθεί διοίκηση, όταν λειτουργεί με σκοπούς παράνομους ή ανήθικους ή αντίθετους προς τη δημόσια τάξη (άρθρο 105 του Α.Κ.) ή αν το ζητήσει η εποπτεύουσα αρχή.
Εφόσον επέλθει λόγος λύσης, ακολουθεί το στάδιο της εκκαθάρισης. Η εκκαθάριση, αν δεν έχει οριστεί στο καταστατικό διαφορετικά, πραγματοποιείται από τη διοίκηση του νομικού προσώπου. Αν δεν υπάρχει διοίκηση διορίζεται από το Πρωτοδικείο εκκαθαριστής (άρθρο 73 του Α.Κ.).
Με την ολοκλήρωση του σταδίου αυτού περατώνεται η «ζωή» του σωματείου και διαγράφεται από το βιβλίο σωματείων του Πρωτοδικείου της έδρας του.
Η τύχη της ακίνητης περιουσίας ενός Σωματείου / Συλλόγου που διαλύθηκε, αν ο νόμος ή η συστατική πράξη ή το καταστατικό δεν ορίζει διαφορετικά ή το αρμόδιο όργανο δεν αποφάσισε διαφορετικά, περιέχεται στο δημόσιο. Αν δεν έχει οριστεί από το καταστατικό αρμόδιο όργανο, αρμόδια είναι η συνέλευση για την περιουσία του σωματείου, όπου μπορεί π.χ. να αποφασίσει ότι θα περιέλθει σε άλλο σωματείο που επιδιώκει τον ίδιο ή παρεμφερή σκοπό.
Η ακύρωση μιας απόφασης του οργάνου της γενικής συνέλευσης, γίνεται ύστερα από αγωγή κάποιου μέλους που δεν συναίνεσε ή οποιουδήποτε άλλου έχει ένομο συμφέρον και μέσα σε προθεσμία έξι μηνών από την απόφαση της γενικής συνέλευσης (άρθρο 101 του Α.Κ.).
Αν τελικά περιέλθει στο δημόσιο, αυτό έχει την υποχρέωση να εκπληρώσει το σκοπό του νομικού προσώπου με την περιουσία αυτή (άρθρο 77 του Α.Κ.) ή αν αυτός είναι απραγματοποίητος κάποιον άλλο παρεμφερή σκοπό. Το Δημόσιο καθίσταται ειδικός διάδοχος της περιουσίας του και τα περιουσιακά στοιχεία περιέχονται σ’ αυτό κατά κυριότητα. Σύμφωνα με το άρθρο 1192 του Α.Κ. οι μεταγραφές των ακινήτων γίνονται στο γραφείο μεταγραφών της περιφέρειας του ακινήτου, που περιέχεται πλέον στο Δημόσιο.
Σύμφωνα με τη παρ. 2 του άρθρου 32 του Ν.4223/2013 (ΦΕΚ Α' 287):
«Τις περιουσίες υπέρ του Δημοσίου αποδέχεται ή αποποιείται ο Υπουργός Οικονομικών. Όταν έχει προηγηθεί εκκαθάριση, η σχετική απόφαση εκδίδεται μετά την υποβολή της έκθεσης του εκκαθαριστή ή του προϊσταμένου Δ.Ο.Υ. ή του προξένου, στις περιπτώσεις που η εκκαθάριση ενεργείται από τα όργανα αυτά. Περίληψη της πράξης αποδοχής ή αποποίησης, που περιλαμβάνει κατά το δυνατόν λεπτομερή και ακριβή περιγραφή των περιουσιακών στοιχείων, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η πράξη αποδοχής επέχει, μετά τη δημοσίευσή της, θέση κληρονομητηρίου υπέρ του Δημοσίου κατά τις διατάξεις 1956, 1962 και 1963 του Α.Κ.. Η μεταβίβαση των κινητών περιουσιακών στοιχείων επέρχεται αυτοδικαίως με την έκδοση της πράξης αποδοχής και των ακινήτων με τη μεταγραφή της κατ' άρθρο 1192 του Αστικού Κώδικα».
Η περιουσία του σωματείου που διαλύθηκε δεν διανέμεται ποτέ στα μέλη του (σχετικό άρθρο 106 του Α.Κ.).
Το αθλητικό (ερασιτεχνικό) σωματείο, που είναι Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, έχει την έγκριση – γνωμοδότηση της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού και διέπεται κυρίως από τον Ν.2725/1999, τον Ν.3057/2002, το Π.Δ. 219/2006, τον Ν.4603/2019 και τον Ν.4809/2021 (και των τροποποιήσεών τους). Σε περίπτωση διάλυσης αθλητικού σωματείου, όλα τα περιουσιακά στοιχεία, μετά την εκκαθάριση, περιέρχονται στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, για την εξυπηρέτηση αθλητικών σκοπών (παρ.10 άρθρο 7 του Ν.2725/1999).
Για την διαδικασία της διάθεσης περιουσίας υπέρ του Δημοσίου, σχετικό είναι και το άρθρο 3 τουΝ.4182/2013, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 32 του Ν.4223/2013 (ΦΕΚ Α' 287) και την υπ’ αριθ. ΔΚΠ 1040933 ΕΞ 2014/6-3-2014 εγκύκλιο (ΑΔΑ: ΒΙΚΤΗ-ΔΣ3).