Οι εκλογές τελείωσαν. Το πρώτο φορολογικό πολυνομοσχέδιο είναι ήδη νόμος του κράτους (Ν.5045/2023) όπου μια σειρά από τις προεκλογικές εξαγγελίες έχουν ήδη συμπεριληφθεί σε αυτό. Το επόμενο ραντεβού με τη φορολογία είναι οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) στις 09/09/2023, όπου σίγουρα σε αυτές θα εμπεριέχονται και φορολογικές ειδήσεις.
Βέβαια ένα από τα θέματα που δεν άγγιξε το ψηφισθέν πολυνομοσχέδιο είναι το θέμα των τεκμηρίων διαβίωσης. Στις προεκλογικές εξαγγελίες της κυβέρνησης είχε ανακοινωθεί μεσοσταθμική μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30%. Στόχος της συγκεκριμένης εξαγγελίας και προσέγγισης, είναι αυτό που εδώ και χρόνια όλοι διαπιστώνουμε, σαν πολίτες, αλλά ειδικότερα και σαν φοροτεχνικοί. Την εξάλειψη των αδικιών και των στρεβλώσεων που έχουν διαπιστωθεί κατά την πολυετή εφαρμογή τους από το 2010 και μετά.
Η θέσπιση των τεκμηρίων ήταν και είναι το αποτέλεσμα της αδυναμίας του κράτους να «πιάσει» τα αδήλωτα εισοδήματα, αλλά και να προσεγγίσει από αυτά φορολογητέα ύλη. Και είναι αυτός ο κύριος λόγος που θέσπισε το ελάχιστο ετήσιο εισόδημα που απαιτείται για να έχουμε ή να μπορούμε να συντηρήσουμε τα περιουσιακά μας στοιχεία - κινητά και ακίνητα (αυτοκίνητα, βάρκες-σκάφη, κατοικίες ιδιόκτητες ή ενοικιαζόμενες κλπ), όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 31 του Ν. 4172/2013.
Αξίζει να αναφερθεί ότι στη φορολογική περίοδο του φορολογικού έτους 2021 πιάστηκαν στην «τσιμπίδα» των τεκμηρίων περίπου 1.750.000 φορολογούμενοι, οι οποίοι δήλωσαν 3 δις ευρώ πραγματικό εισόδημα, αλλά φορολογήθηκαν για 9 δις ευρώ λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων. Από αυτούς 550.000 περίπου μισθωτοί και συνταξιούχοι δήλωσαν πραγματικό εισόδημα 1 δις και φορολογήθηκαν για 2.6 δις ευρώ. Αντίστοιχα 146.000 περίπου ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωσαν 248 εκατομμύρια και φορολογήθηκαν για 870 εκατομμύρια. 100.000 αγρότες δήλωσαν 210 εκατομμύρια και φορολογήθηκαν για 576 εκατομμύρια.
Αλλά να θυμίσουμε ότι το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα διαβίωσης είναι 3000€ για τον άγαμο και 5000€ για τον έγγαμο (2.500 ο καθένας). Για την κύρια κατοικία διαμονής, ανεξάρτητα αν είναι ιδιόκτητη ή ενοικιαζόμενη ή δωρεάν παραχωρούμενη, ξεκινά από τα 40€ το τετραγωνικό μέτρο για επιφάνειες έως 80μ2 και φτάνει μέχρι και τα 400€ το τετραγωνικό για επιφάνειες άνω των 300 τετραγωνικών, ενώ το παράλογο για τις κατοικίες ότι για ένα εξοχικό το τεκμήριο υπολογίζεται για 12 μήνες, ασχέτως αν αυτή χρησιμοποιείται πολύ λιγότερο. Αντίστοιχα για τα αυτοκίνητα ξεκινά από 4000€ ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα για να αυξάνεται ανάλογα με τον κυβισμό και καταλήγει ανάλογα με την παλαιότητα του οχήματος, αλλά επίσης το παράλογο είναι ότι ο νομοθέτης δεν εξετάζει τη χρήση του αυτοκινήτου, παρά μόνο εξετάζει τους πόσους μήνες το είχες στην κατοχή σου σε κίνηση χωρίς να έχεις δηλώσει ενδεχόμενη ακινησία.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να σημειώσω επιπλέον την τεράστια αδικία που αφορά τις ατομικές επιχειρήσεις. Σε αυτές, βάσει νόμου, «απαγορεύεται» να έχουν ζημιογόνες χρήσεις. Στην περίπτωση ζημιάς και της φορολόγησης με τον τεκμαρτό προσδιορισμό, έστω σε μία φορολογική χρήση, η ζημιά αυτή χάνεται και δε μπορεί να μεταφερθεί στην επόμενη χρήση. Ποτέ μου δεν κατάλαβα γιατί να συμβαίνει αυτό ή αντίστοιχα να συμβαίνει μόνο στην ατομική επιχείρηση και όχι για παράδειγμα στη μονοπρόσωπη ΙΚΕ ή ΕΠΕ;
Πώς όμως μειώνοντας μεσοσταθμικά τον τεκμαρτό προσδιορισμό του εισοδήματος θα μπορέσει να κρατήσει ή και να αυξήσει τα έσοδα του το Υπουργείο Οικονομικών;
Έχει δώσει σημαντικό βάρος στην διασύνδεση των POS με τις φορολογικές ταμειακές μηχανές, τα myData και την ηλεκτρονική διακίνηση και τιμολόγηση. Περνώντας από τα μετρητά στο πλαστικό χρήμα και στις τραπεζικές συναλλαγές, θα είναι πολύ πιο εύκολο στους ελεγκτικούς μηχανισμούς να διαπιστώσουν αν έχουν εκδοθεί τα αντίστοιχα παραστατικά και αν αυτά έχουν δηλωθεί.
Άλλωστε για το σκοπό αυτόν ενσωματώθηκε στο ψηφισθέν νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών η κοινοτική οδηγία για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των φορολογικών αρχών των χωρών μελών της ΕΕ ώστε να διευκολύνονται οι έλεγχοι των εισοδημάτων που αποκτώνται μέσω των ψηφιακών πλατφορμών, κατά κύριο λόγο στους τομείς της μίσθωσης ακινήτων, μέσων μεταφοράς γενικά παροχή προσωπικών υπηρεσιών, πώληση αγαθών κλπ. Η συλλογή των στοιχείων αυτών θα διαβιβάζεται στις φορολογικές αρχές της κάθε χώρας, όπως επίσης και σε συναλλαγές που παρέχονται από αγοραστές και πωλητές που είναι κάτοικοι της ίδιας χώρας.
Ένα επόμενο στοιχείο, που ενδεχομένως θα ακούσουμε στη ΔΕΘ, θα είναι η μείωση των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος των υψηλότερων εισοδημάτων. Με συντελεστές στις ανώτερες κλίμακες εισοδήματος από 28% έως και 44% και το ίδιο το Υπουργείο καταλαβαίνει ότι ωθεί τους φορολογούμενους να βρίσκουν τρόπους που θα μειώσουν τον φόρο εισοδήματος, είτε νομότυπους είτε όχι. Τουλάχιστον σε αυτούς τους πολύ υψηλούς συντελεστές έπαψε να προστίθεται η εισφορά αλληλεγγύης, γιατί με αυτήν φτάναμε στο 54% και παλαιότερα στο 55%.
Όμως το βασικό ερώτημα είναι αν τελικά θα καταφέρει το Υπουργείο Οικονομικών να βρει τα αδήλωτα εισοδήματα και να τα φορολογήσει; Το ίδιο το Υπουργείο απαντά και λέει έμμεσα όχι. Αν το κατάφερνε, θα είχε εξαγγείλει πλήρη κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης και όχι τη μεσοσταθμική μείωση του 30%.
Ίσως κάποια στιγμή θα έπρεπε κάποιος να έχει το θάρρος να αποφασίσει το απλό, να αφαιρεί ο κάθε Έλληνας φορολογούμενος πολίτης από τα ετήσια έσοδά του τα έξοδα που πραγματοποιεί. Με τον τρόπο αυτόν, όποιος δεν ζητά απόδειξη ή παίρνει μειωμένη απόδειξη, θα πληρώνει φόρο στη διαφορά που υπολείπεται. Αν εκδοθεί ολόκληρη, τότε ναι μεν ο καταναλωτής ενδεχομένως δεν θα πληρώνει φόρο, όμως από την άλλη το κράτος θα εισπράττει μεγαλύτερο ποσό από τον ελεύθερο επαγγελματία εκδότη είτε ως ΦΠΑ είτε ως φόρο εισοδήματος. Ίσως έτσι σταματήσει η ανάγκη χρήσης της «καραμέλας» ότι την πληρώνουν οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι.
Θα πρέπει να δοθεί κίνητρο στους φορολογούμενους πολίτες να λογαριάζουν και να ζητάνε τις αποδείξεις. Και αυτό να μη γίνεται δειλά με πολλαπλές προϋποθέσεις που στο τέλος ακυρώνουν την ουσία της ίδιας της διάταξης. Αναφέρομαι για παράδειγμα στην μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για όσους έχουν ασφαλισμένα τα ακίνητά τους. Ποια ακίνητα; Όλα; Όχι, μόνο τις κατοικίες και μάλιστα να είναι ασφαλισμένες για όλες τις φυσικές καταστροφές, δηλαδή φωτιά, σεισμό, πλημμύρα. Κόστος έκπτωσης ΕΝΦΙΑ στον κρατικό προϋπολογισμό 30 με 40 εκατομμύρια ευρώ. Κόστος κρατικών αποζημιώσεων μερικά δις.
Καλές διακοπές σε όλους, με μπόλικη φόρτιση μπαταριών που θα χρειαστούν για την επόμενη «σεζόν». Ραντεβού το Σεπτέμβριο…