Σκοπός της σύμβασης έργου
Σημαντική διάκριση από τη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αποτελεί η σύμβαση έργου. Σύμβαση έργου υφίσταται όταν οι συμβαλλόμενοι στοχεύουν στην επίτευξη του συμφωνηθέντος τελικού αποτελέσματος κι όταν αυτό επιτευχθεί, επέρχεται αυτόματα και η λύση της σύμβασης. Στην περίπτωση αυτή η σχέση που προκύπτει δεν υπάγεται στην εργατική νομοθεσία και δεν υπάρχει υποχρέωση ασφάλισης του παρέχοντα την υπηρεσία, ο οποίος εργάζεται με σκοπό την εκπλήρωση του συμφωνηθέντος έργου με την ανάλογη αμοιβή.
Σύμβαση έργου υπάρχει, όταν ένα πρόσωπο αναλαμβάνει την υποχρέωση να εκτελέσει ορισμένο έργο, για λογαριασμό άλλου προσώπου ή φορέα αντί καταβολής συμφωνημένης αμοιβής, σε καθορισμένο ή όχι χρονικό διάστημα. Με τη σύμβαση δηλαδή έργου ο εργολάβος αναλαμβάνει την υποχρέωση να εκτελέσει ένα έργο και ο εργοδότης να καταβάλει τη συμφωνημένη αμοιβή.
Το αντικείμενο της σύμβασης εργασίας, δεν είναι η εργασία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του έργου, αλλά το έργο καθαυτό, δηλαδή το αποτέλεσμα της εργασίας. Και επειδή ακριβώς το αντικείμενο της σύμβασης έργου είναι το έργο, για τον λόγο αυτό, αφενός, ο εργολάβος φέρει τον κίνδυνο του έργου μέχρι να γίνει η παράδοσή του και αφετέρου, η σύμβαση έργου λύεται αυτοδικαίως με την ολοκλήρωσή του.
Όσον αφορά τη διάρκεια που θα μπορούσε να έχει μία σύμβαση έργου, σύμφωνα με τον Ν.2639/1998, άρθρο 1, παρ. 1, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 του Ν.3846/2010, ισχύει ότι: «1. Η συμφωνία μεταξύ εργοδότη και απασχολούμενου για παροχή υπηρεσιών ή έργου, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, ιδίως στις περιπτώσεις αμοιβής κατά μονάδα εργασίας (φασόν), τηλεργασίας και κατ΄ οίκον απασχόλησης, τεκμαίρεται ότι υποκρύπτει σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, εφόσον η εργασία παρέχεται αυτοπροσώπως, αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στον ίδιο εργοδότη για εννέα (9) συνεχείς μήνες».
Εάν λοιπόν υπογραφεί μια σύμβαση έργου, που όμως θα υποχρεώνει τον αντισυμβαλλόμενο να εργάζεται μόνο ή κατά κύριο λόγο στον ίδιο εργοδότη και μάλιστα αυτοπροσώπως για 9 συνεχείς μήνες, τότε θα σημαίνει ότι η σύμβαση αυτή δεν πρόκειται για σύμβαση έργου, αλλά πρόκειται για σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. Το ζήτημα της σύμβασης έργου είναι σχετικά ρευστό, λόγω του ότι δεν γίνεται ιδιαίτερη αναφορά επί του θέματος στην εργατική νομοθεσία. Εάν ο εργαζόμενος με σύμβαση έργου, παρέχει τις υπηρεσίες του αυτοπροσώπως στην επιχείρηση, σε περίπτωση ελέγχου πρέπει ο εργοδότης να αποδείξει ότι δεν υποκρύπτεται εξαρτημένη εργασία. Επομένως, ποτέ δεν μπορεί να είναι καλυμμένος ο εργοδότης 100% ότι δεν θα βρεθεί εκτεθειμένος σε ενδεχόμενο έλεγχο, εφόσον δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις σύναψης σύμβασης έργου. Η φυσική παρουσία στην επιχείρηση προϋποθέτει εξαρτημένη σχέση εργασίας, πρόσληψη και ασφάλιση του εργαζόμενου. Τέλος, μια σύμβαση έργου δεν μπορεί να ξεπερνά σε διάρκεια τους 9 συνεχείς μήνες κατά τους οποίους η εργασία θα παρέχεται αυτοπροσώπως, αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο στον ίδιο εργοδότη.
Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σημειωθεί ότι δεν θα πρέπει να συγχέονται οι συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου με τις συμβάσεις έργου, αφού στις συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου εφαρμόζονται όλες οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Ανάλογα, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι για την εργασία που παρέχεται από απόσταση (δηλαδή όταν ο εργαζόμενος παρέχει τις υπηρεσίες του στον εργοδότη από το σπίτι του και όχι εντός της επιχείρησης) πρέπει να υπογραφεί σύμβαση έργου, αφού ο εργαζόμενος ενδέχεται να απασχολείται με όρους εξαρτημένης εργασίας.
Στη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, οι συμβαλλόμενοι αποβλέπουν στην παροχή εργασίας, η οποία κατά τη θέληση των μερών θα παρέχεται υπό τις εντολές και τις οδηγίες του εργοδότη. Αντίθετα, στη σύμβαση έργου οι συμβαλλόμενοι αποβλέπουν στο αποτέλεσμα της εργασίας.
Σε αντίθεση με τη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, όπου ο εργαζόμενος υποκείμενος στον έλεγχο και την εποπτεία του εργοδότη, ως προς τον χρόνο, τον τόπο και τον τρόπο παροχής της εργασίας που του έχει ανατεθεί, έχει υποχρέωση να παρέχει τις υπηρεσίες του χωρίς να ευθύνεται για το αποτέλεσμα αυτής, ο παρέχων τις υπηρεσίες του με σύμβαση έργου (εργολάβος) δεν υποβάλλεται στον έλεγχο και την εποπτεία του εργοδότη, ως προς τον χρόνο, τον τόπο και τον τρόπο παροχής της εργασίας που του έχει ανατεθεί, αλλά τα συμβαλλόμενα μέρη αποβλέπουν στην επίτευξη ενός αποτελέσματος (έργο), που όταν ολοκληρωθεί επέρχεται η λύση της σύμβασης.
Στη σύμβαση αυτή ο εργολάβος ενεργεί με δική του πρωτοβουλία και με δικό του κίνδυνο και έχει αυτός την ευθύνη της οργάνωσης της εργασίας για την επίτευξη του αποτελέσματος (έργου), τη δε εργασία μπορεί να εκτελέσει είτε ο ίδιος είτε άλλος που αυτός προσλαμβάνει, ενώ ο συμβατικός δεσμός τερματίζεται, συνήθως όταν πραγματοποιείται το τελικό αποτέλεσμα (Καρακατσάνης: Εργ.Δικ. Τόμος Α΄ σελ.97 - Κουκιάδης Εργ.Δικ. Ατομ. Συμβάσεις σελ. 243 - ΑΠ 755/1987 - ΑΠ 1457/1984 - ΑΠ 363/1983 κ.λπ.).
Περιεχόμενο της σύμβασης έργου
Η σύμβαση έργου επικεντρώνεται στο αποτέλεσμα της εργασίας κι όχι στην παροχή της εργασίας. Επομένως, δεν θα πρέπει να αναφέρονται στη σύμβαση έργου όροι που αφορούν την εξαρτημένη εργασία, όπως είναι:
α) Συγκεκριμένος τόπος παροχής της εργασίας: ο παρέχων την υπηρεσία δεν δεσμεύεται να παρέχει την εργασία του σε κάποιο συγκεκριμένο τόπο, π.χ. στα γραφεία της επιχείρησης. Μπορεί όμως, με όρο να δεσμευτεί να παρέχει την απαιτούμενη πληροφόρηση στον εργοδότη, ανά διαστήματα με παρουσία του στην επιχείρηση (π.χ. να παρουσιάζεται στην επιχείρηση μία φορά την εβδομάδα για να ενημερώνει τον εργοδότη για την πορεία του έργου που ανέλαβε).
β) Συγκεκριμένο ωράριο παροχής της εργασίας: ο παρέχων την υπηρεσία δεν δεσμεύεται από ένα συγκεκριμένο ωράριο εντός του οποίου πρέπει να παρέχει υπηρεσίες (π.χ. καθημερινή εργασία Δευτέρα-Παρασκευή 9 π.μ.-5 μ.μ.), αλλά επιλέγει ο ίδιος ποιες ημέρες και πόσες ώρες ημερησίως δύναται να απασχοληθεί ώστε να φέρει εις πέρας το έργο που του ανατέθηκε.
γ) Συγκεκριμένος τρόπος παροχής της εργασίας: ο παρέχων την υπηρεσία επιλέγει μόνος του τον τρόπο με τον οποίο θα φέρει εις πέρας το έργο που του ανατέθηκε, απαλλαγμένος από την εποπτεία του εργοδότη.
δ) Μηνιαίος μισθός: ο παρέχων την υπηρεσία δεν αμείβεται με μηνιαίο μισθό, από τη στιγμή που δεν είναι μισθωτός, αλλά αμείβεται με ένα ποσό που συμφωνείται για το σύνολο του έργου που ανέλαβε να φέρει εις πέρας και για το οποίο εκδίδεται το ανάλογο φορολογικό στοιχείο (π.χ. Τίτλος Κτήσης από τον εργοδότη, Τιμολόγιο/Απόδειξη Παροχής Υπηρεσιών από τον παρέχοντα την υπηρεσία, κ.λπ.).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εργασία που θα παρασχεθεί δεν θα πρέπει να υπάγεται στην ασφάλιση του ΕΦΚΑ, ως παροχή μισθωτών υπηρεσιών. Δηλαδή, παίζει σημαντικό ρόλο και το είδος του έργου που καλείται να αναλάβει ο παρέχων την υπηρεσία.
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από άρθρο του κ. Βασίλειου Παπαβασιλείου, με τίτλο «Πότε χαρακτηρίζεται μια σύμβαση παροχής υπηρεσιών ως σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, έργου ή ανεξάρτητων υπηρεσιών» που δημοσιεύθηκε στο τεύχος Μαρτίου 2017 του περιοδικού Epsilon7.