Έγρ. 34186/564/18-8-2015
Υπ. Εργασίας, Κοιν. Ασφάλισης και Κοιν. Αλληλεγγύης

Παροχή πληροφόρησης επί χρονικών ορίων εργασίας.

Α. Το άρθρο 38 του Ν.1892/90 (ΦΕΚ 101/Α΄/731-7-1990) όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 2 του Ν.2639/98 (205/Α΄/2-9-1998) και στη συνέχεια με το άρθρο 2 του Ν.3846/10 «Εγγυήσεις για την εργασιακή ασφάλεια και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 66/Α΄/11-5-2010) και μετά την τροποποίηση του με τις παρ. 1 , 2 και 3 του άρθρου 17 του Ν.3899/10 (ΦΕΚ 212/A΄/17-12-2010), προβλέπει τα εξής:

«1. Κατά την κατάρτιση της σύμβασης εργασίας ή κατά τη διάρκεια της ο εργοδότης και ο μισθωτός μπορούν με έγγραφη ατομική σύμβαση να συμφωνήσουν, ημερήσια ή εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη ή μηνιαία εργασία, για ορισμένο ή αόριστο χρόνο, η οποία θα είναι μικρότερης διάρκειας από την κανονική (μερική απασχόληση). Η συμφωνία αυτή, εφόσον μέσα σε οκτώ (8) ημέρες από την κατάρτιση της δεν γνωστοποιηθεί στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται ότι καλύπτει σχέση εργασίας με πλήρη απασχόληση».

2. Για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου νοείται ως:

α) «εργαζόμενος μερικής απασχόλησης», κάθε εργαζόμενος με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας, του οποίου οι ώρες εργασίας, υπολογιζόμενες σε ημερήσια, εβδομαδιαία, δεκαπενθήμερη ή μηνιαία βάση είναι λιγότερες από το κανονικό ωράριο εργασίας του συγκρίσιμου εργαζόμενου με πλήρη απασχόληση.

β) «συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση», κάθε εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης, που απασχολείται στην ίδια επιχείρηση με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας, και εκτελεί ίδια ή παρόμοια καθήκοντα, υπό τις αυτές συνθήκες. Όταν στην επιχείρηση δεν υπάρχει συγκρίσιμος εργαζόμενος με πλήρη απασχόληση, η σύγκριση γίνεται με αναφορά στη συλλογική ρύθμιση στην οποία θα υπαγόταν ο εργαζόμενος αν είχε προσληφθεί με πλήρη απασχόληση Οι εργαζόμενοι με σύμβαση ή σχέση εργασίας μερικής απασχόλησης δεν επιτρέπεται να αντιμετωπίζονται δυσμενώς σε σχέση με τους συγκρίσιμους εργαζόμενους με κανονική απασχόληση, εκτός εάν συντρέχουν αντικειμενικοί λόγοι οι οποίοι τη δικαιολογούν, όπως η διαφοροποίηση στο ωράριο εργασίας».

Β. Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 6 της από 14-2-1984 ΕΓΣΣΕ και του άρθρου 6 της από 26-2-1975, που κυρώθηκε με το άρθρο μόνον του Ν. 133/75, επίσης και του άρθρου 1 του Ν. 3385/05 όπως έχει τροποποιηθεί με τις παραγράφους 10 και 11 του άρθρου 74 του Ν.3863/10 (ΦΕΚ Α΄ 115), εμφαίνεται ότι:

Το συμβατικό (συλλογικό) ωράριο εβδομαδιαίας εργασίας των μισθωτών ορίζεται σε 40 ώρες εβδομαδιαίως. Οι ώρες αυτές κατανέμονται σε 5 ημέρες επί εφαρμογής συστήματος πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας (40:5 = 8 ώρες ημερησίως) ή σε 6 ημέρες επί εφαρμογής συστήματος εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας (40:6 = 6,40 ημερησίως).

Δυνατότητα εφαρμογής μικρότερου ωραρίου από τα παραπάνω συμβατικά ωράρια ημερήσιας εργασίας υπάρχει μόνο εάν κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας εργασίας, η επιχείρηση - κατάστημα λειτουργεί κάποιες ημέρες λιγότερες ώρες (π.χ. 7 ώρες ημερησίως, επί πενθημέρου, ή 6 ώρες επί εξαημέρου). Στην περίπτωση αυτή είναι δυνατή η απασχόληση του εργαζομένου επί λιγότερες ώρες ημερησίως (π.χ. 7 ώρες επί πενθημέρου ή 6 ώρες επί εξαημέρου αντιστοίχως), με την προϋπόθεση ότι κατά τις υπόλοιπες ημέρες της εβδομάδος, η ημερήσια απασχόληση δεν θα υπερβαίνει το νόμιμο ημερήσιο ωράριο εργασίας που αντιστοιχεί σε 9 ώρες επί πενθημέρου ή σε 8 ώρες επί εξαημέρου.

Επισημαίνεται ότι εφόσον δεν υφίσταται υπέρβαση των 40 ωρών εβδομαδιαίας εργασίας, δεν εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις περί υπερεργασίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

Στον Νόμο 3863/10 (ΔΕΝ 2010 σ. 897 επ. (949), με το άρθρο 74 παρ. 10 του οποίου αντικατεστάθησαν διατάξεις του Ν.3385/05, γίνεται λόγος για εβδομαδιαίο ωράριο 40 ωρών καθώς και για την δυνατότητα υπερβάσεως του ωραρίου αυτού κατά 5 (επί πενθημέρου) και κατά 8 (επί εξαημέρου) ώρες εβδομαδιαίως. Δεν γίνεται λόγος για κατανομή του ωραρίου αυτού στις ημέρες της εβδομάδος.

Βεβαίως αν το ωράριο των 40 ωρών κατανεμηθεί ισομερώς στις ημέρες της εβδομάδος, η ημερήσια απασχόληση είναι επί μεν πενθημέρου 8 ώρες (40:5), επί δε εξαημέρου 6,666 ή 6,40 ώρες (40:6), όπως αναφέρεται και στο ανωτέρω έγγραφο.

Από την διάταξη του νόμου προκύπτει ότι δεν απαγορεύεται η ανισομερής κατανομή του ωραρίου στις ημέρες της εβδομάδος με τρόπο ώστε το σύνολο των ωρών να μην υπερβαίνει τις 40 ώρες. Η απασχόληση επί λιγότερες ώρες κατά μία ημέρα, με προσθήκη των ωρών αυτής σε άλλη ημέρα δεν συνιστά μερική απασχόληση. Το όριο προσαυξήσεως των ωρών μιας ημέρας (πέρα των 6,66 επί 6ημέρου ή των 8 επί πενθημέρου) είναι μέχρι την συμπλήρωση 8 ωρών επί εξαημέρου και μέχρι την συμπλήρωση 9 ωρών επί πενθημέρου (διάταξη άρθρου 6 της από 26/2/1975 ΕΓΣΣΕ που εκυρώθη με τον Ν. 133/75).

Συνεπώς είναι καθ΄ όλα νόμιμος η κατανομή των 40 ωρών στις ημέρες της εβδομάδος με τρόπο ώστε σε ορισμένες ημέρες να τίθεται ωράριο έως 8 (επί εξαημέρου) ή έως 9 (επί πενθημέρου) ωρών και στις υπόλοιπες λιγότερο από 6,66 (επί εξαημέρου) και από 8 (επί πενθημέρου) ώρες.

Εάν το σύνολο των ωρών δεν υπερβαίνει τις 40 εβδομαδιαίως δεν υπάρχει υπερεργασία, όταν δε τηρούνται και τα ανωτέρω ημερήσια όρια, δεν υπάρχει ούτε υπερωρία.

Για να υπάρχει υπερεργασία απαιτείται υπέρβαση των 40 ωρών εβδομαδιαίως και μέχρι 45 ωρών επί πενθημέρου (5 ώρες υπερεργασία) και μέχρι 48 ωρών επί εξαημέρου (8 ώρες υπερεργασία).

Για να υπάρχει υπερωρία, απαιτείται η υπέρβαση των 9 επί πενθημέρου ή των 8 επί εξαημέρου ωρών την ημέρα, ανεξαρτήτως του εβδομαδιαίου ωραρίου (Βλ. και την ΑΠ 1223/13 - ΔΕΝ 2014 σ. 212 και Αλληλ. ΔΕΝ 2015 σ. 1136).