Ανακοινώθηκε εχθές η παράταση των προθεσμιών διεξαγωγής τον Γενικών Συνελεύσεων, έπειτα από συζήτηση του Υπουργού Ανάπτυξης με τους εμπλεκόμενους φορείς, ως ακόλουθο της παράτασης που δόθηκε στην υποβολή των φορολογικών δηλώσεων.
Από τις σημαντικότερες ειδήσεις της Εβδομάδας που πέρασε:
«Γενικές Συνελεύσεις: Παράταση στις προθεσμίες διεξαγωγής κατά 50 ημερολογιακές ημέρες»: Ο Υπουργός Ανάπτυξης, Τάκης Θεοδωρικάκος, συναντήθηκε σήμερα με τον πρόεδρο της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας και τον πρόεδρο του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας και στη συνέχεια με το προεδρείο της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας και τον Σύνδεσμο Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδας.
Κατόπιν συζήτησης με τους εμπλεκόμενους φορείς και εξαιτίας της παράτασης των φορολογικών δηλώσεων, το Υπουργείο Ανάπτυξης αναλαμβάνει άμεσα νομοθετική πρωτοβουλία την επόμενη εβδομάδα, με την οποία θα δίνεται παράταση στις προθεσμίες διεξαγωγής των Γενικών Συνελεύσεων νομικών προσώπων για το έτος 2024 κατά 50 ημερολογιακές ημέρες.
Επισημαίνεται ότι οι προθεσμίες που συνδέονται με την υποβολή πρακτικών συνελεύσεων των μετόχων ή εταίρων και εγκεκριμένων οικονομικών καταστάσεων στο ΓΕ.ΜΗ. παρατείνονται αναλόγως.
«Υπ. Οικ. για IRIS: Από τις αρχές Οκτωβρίου θα ξεκινήσουν οι έλεγχοι των αρμόδιων αρχών»: Από το Γραφείο Τύπου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:
Εκτοξεύθηκε η χρήση της υπηρεσίας IRIS μέσα στο 2024 καθώς 1 στους 2 πολίτες- δηλαδή περισσότεροι από 3 εκατομμύρια- με ενεργοποιημένο web banking έχουν πλέον συνδέσει τους λογαριασμούς τους με αυτό το σύστημα άμεσων πληρωμών. Την ίδια ώρα οι συναλλαγές που διενεργήθηκαν μέσα από το σύστημα IRIS εντός του 2024 ανήλθαν σε 34 εκατομμύρια και άγγιξαν σε αξία τα 3,7 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 150% και 116% αντίστοιχα σε σχέση με το ίδιο περυσινό διάστημα.
Η προώθηση της συστηματικής χρήσης της υπηρεσίας άμεσων πληρωμών IRIS για τις καθημερινές συναλλαγές των πολιτών εντάσσεται στις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών τόσο για την μείωση συνολικά του κόστους συναλλαγών όσο και για την ενίσχυση του ανταγωνισμού στον τραπεζικό τομέα. Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής:
1) Κατέστη υποχρεωτική η εγγραφή στο σύστημα άμεσων πληρωμών (IRIS) όλων των ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων προκειμένου να δέχονται πληρωμές από πελάτες τους. Ήδη πάνω από 530.000 ελεύθεροι επαγγελματίες και ατομικές επιχειρήσεις έχουν ήδη εγγραφεί και όσοι δεν το έχουν κάνει μπορούν να εγγραφούν ανά πάσα στιγμή (σημειώνεται, πως οι έλεγχοι των αρμόδιων αρχών θα ξεκινήσουν από τις αρχές Οκτωβρίου).
2) Με νομοθετική παρέμβαση μειώθηκε κατά 50% το ύψος της προμήθειας για συναλλαγές έως 10 ευρώ που γίνονται μέσω POS στη λεγόμενη «Μικρή λιανική» (περίπτερα, μίνι μάρκετ, αρτοποιεία, ταξί κα). Έτσι για τα επόμενα 3 χρόνια το ανώτατο όριο προμήθειας εκκαθάρισης ορίζεται στο 0,5% για τις παραπάνω συναλλαγές.
3) Επιπλέον, το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έχει καταστήσει σαφές προς τις τράπεζες ότι πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να γίνει πιο φιλικό προς τους πολίτες το πλαίσιο των προμηθειών τους. Ήδη το έχει πράξει μια τράπεζα, ενώ αναμένονται οι κινήσεις και των υπολοίπων.
4) Δόθηκε η δυνατότητα παροχής δανείων από μη τραπεζικά ιδρύματα, κάτι που θα εντείνει τον ανταγωνισμό με τον τραπεζικό κλάδο και μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του κόστους συναλλαγών.
5) Προχώρησε η συγχώνευση της Τράπεζας Αττικής και της Παγκρήτιας, στο πλαίσιο του 5ου τραπεζικού πυλώνα, που θα διευρύνει τον ανταγωνισμό στον τραπεζικό κλάδο.
6) Δίνεται από πέρυσι η δυνατότητα επένδυσης σε έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου με μηδενικό φόρο και με υψηλές αποδόσεις.
Πιο αναλυτικά, με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΔΙΑΣ παρατηρούνται αυξημένες εγγραφές χρηστών στην υπηρεσία IRIS το 2024 και συγκεκριμένα:
IRIS P2P (για άμεση πληρωμή μεταξύ πολιτών)
- Οι χρήστες έφθασαν τους062.070 εκ των οποίων οι 863.000 ενεργοποίησαν την Υπηρεσία της ΔΙΑΣ εντός του 2024. Με δεδομένο πως web banking διαθέτουν περί τα 6 εκατ. πολίτες, 1 στους 2 πολίτες σήμερα κάνουν χρήση της υπηρεσίας.
- Σε καθημερινή βάση από την αρχή του έτους εγγράφονται περισσότεροι από 500 πολίτες.
- Από την αρχή του 2024, τόσο ο αριθμός όσο και η αξία των συναλλαγών τριπλασιάστηκαν φθάνοντας τα 29,3 εκατ. συναλλαγές αξίας, 1,52 δισ. ευρώ.
IRIS P2Β (για άμεση πληρωμή σε ελεύθερους επαγγελματίες)
- Σήμερα χρήστες είναι 033 χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι, εκ των οποίων οι 365.000 ενεργοποίησαν την Υπηρεσία της ΔΙΑΣ εντός του 2024. Μόνο τον Αύγουστο ενεργοποίησαν την υπηρεσία περισσότεροι από 24.000.
- Ο αριθμός των συναλλαγών σχεδόν ενδεκαπλασιάστηκε (x 10,6) από την αρχή του έτους φθάνοντας σε περίπου 322.000.
- Αντίστοιχα στο ίδιο διάστημα, η αξία τους δεκαπλασιάστηκε (x 10) και έφτασε τα 23,7 εκατ. ευρώ.
IRIS eCommerce (για πληρωμή σε ηλεκτρονικό κατάστημα)
- Εντός του 2024 ο αριθμός των συναλλαγών διπλασιάστηκε με πάνω από 4,3 εκατ..
- Η αξία των συναλλαγών έφθασε τα 2,13 δισ. ευρώ παρουσιάζοντας αύξηση 80% από την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
- Ο αριθμός των e-shops που προσφέρουν την δυνατότητα πληρωμής με IRIS payments είναι πάνω από 000, με περίπου 2.500 να έχουν ενεργοποιήσει την υπηρεσία μέσα στο 2024.
Βήμα-βήμα η εγγραφή με λίγα κλικ και σε ελάχιστο χρόνο
Η ενεργοποίηση της υπηρεσίας τόσο για τους πολίτες όσο και για τους επαγγελματίες γίνεται γρήγορα και εύκολα, χωρίς την υποχρέωση επίσκεψης σε κάποια τράπεζα ή υπηρεσία, μέσω του web banking ή mobile banking των συνεργαζόμενων τραπεζών 24 ώρες το 24ωρο, 7 μέρες την εβδομάδα.
Ειδικά για τον ελεύθερο επαγγελματία και τον αυτοαπασχολούμενο, μέσα από το Internet Banking της τράπεζας του, ο επαγγελματίας σε λίγα βήματα:
- Επιλέγει την υπηρεσία IRIS Payments από την ενότητα Υπηρεσίες στο Internet Banking.
- Δηλώνει το αναγνωριστικό προς τους πελάτες του (ΑΦΜ).
- Συνδέει τον επαγγελματικό λογαριασμό στον οποίο θα πιστώνονται τα χρήματα που θα λαμβάνει μέσω IRIS Payments.
- Με την ολοκλήρωση της εγγραφής του στην υπηρεσία, παράγεται ο μοναδικός κωδικός QR της επιχείρησης, τον οποίο μπορεί να διαμοιράζει στους πελάτες του για να τον σκανάρουν και να κάνουν πληρωμές στην επιχείρησή του.
Υπενθυμίζεται ότι ο ΙΒΑΝ που θα επιλέξουν οι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι κατά την εγγραφή τους πρέπει να έχει δηλωθεί στο Μητρώο Επαγγελματικών Λογαριασμών της ΑΑΔΕ, στην ψηφιακή πύλη myAADE (myaade.gov.gr) στη διαδρομή Εφαρμογές > Φορολογικές Υπηρεσίες > Επαγγελματικός Λογαριασμός.
Συνολικά 12 τράπεζες παρέχουν πλέον την υπηρεσία: Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα, Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς, Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου, Viva.com, Optima Bank, Attica Bank, Παγκρήτια Τράπεζα, Συνεταιριστική Τράπεζα Θεσσαλίας, Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας και Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων.
«Ν. Κεραμέως: Πιλοτική εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας σε εστίαση και τουρισμό εντός του Σεπτεμβρίου»: Συνάντηση με αντικείμενο την επέκταση εφαρμογής της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας στους κλάδους της εστίασης και του τουρισμού συγκάλεσε την Τετάρτη 4 Σεπτεμβρίου η Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκη Κεραμέως, στο πλαίσιο του Κοινωνικού Συμφώνου Εργασίας που έχει ενεργοποιήσει, με τη συμμετοχή της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Επισιτισμό - Τουρισμό (ΠΟΕΕΤ) και του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).
Στο επίκεντρο της διαβούλευσης, που πραγματοποιήθηκε με την από κοινού συμμετοχή εκπροσώπων εργαζομένων και εργοδοτών, ενδεικτικό της σημασίας που δίνει το Υπουργείο στον διαρκή και ανοιχτό διάλογο μεταξύ κράτους και κοινωνικών φορέων, τέθηκαν θέματα πρακτικής εφαρμογής της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας στην εστίαση και τον τουρισμό, με έμφαση την επίλυση κυρίως τεχνικών ζητημάτων, όπου αυτά ανακύπτουν.
Επ’ αυτού, η κα Κεραμέως προανήγγειλε ένα ολοκληρωμένο επικοινωνιακό πλάνο για την πιστή εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας, το οποίο θα περιλαμβάνει τη διοργάνωση διαδικτυακών σεμιναρίων (webinars) καθώς και ενημερωτικές δράσεις σε πολλά μέρη της Ελλάδας, σε συνεργασία με τους εκπροσώπους εργαζομένων και εργοδοτών.
Η Υπουργός τόνισε τη σημασία εφαρμογής της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας στην εστίαση και τον τουρισμό προκειμένου αφενός να διασφαλίζεται η καταγραφή του πραγματικού χρόνου εργασίας για τη θωράκιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και αφετέρου η διαφάνεια στους ελέγχους από την Επιθεώρηση Εργασίας και κατ’ επέκταση η αντιμετώπιση της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας και της εισφοροδιαφυγής.
Υπενθύμισε δε, ότι από το 2022 η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας εφαρμόζεται με επιτυχία στις τράπεζες και τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, από το 2023 στις ασφαλιστικές εταιρείες, στις ΔΕΚΟ και στις εταιρείες φύλαξης (security) ενώ από 1η Ιουλίου 2024 η εφαρμογή της επεκτάθηκε στη βιομηχανία και το λιανεμπόριο, κλάδους στους οποίους εργάζονται περίπου 750.000 εργαζόμενοι. Εκτιμάται δε ότι με την επέκταση της εφαρμογής του μέτρου σε εστίαση και τουρισμό ο αριθμός αυτός θα ανέλθει συνολικά σε περίπου 1.500.000 εργαζόμενους.
Η κα Κεραμέως επεσήμανε ότι από την εφαρμογή του μέτρου έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση στις καταγραφές υπερωριών ενώ ανέφερε το παράδειγμα των σούπερ μάρκετ στα οποία, από την έναρξη της εφαρμογής του μέτρου έως το τέλος του 2023, καταγράφηκε σωρευτική αύξηση των δηλωθεισών υπερωριών ύψους +61,2%.
Όπως ανακοίνωσε η κα Κεραμέως, η πιλοτική εφαρμογή του μέτρου στον Τουρισμό και τον Επισιτισμό θα εκκινήσει εντός του Σεπτεμβρίου και θα είναι εκτενής, ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος για προσαρμογή των επιχειρήσεων, για καταγραφή ζητημάτων και επίλυση αυτών.
«e-ΕΦΚΑ: Εργοδοτική εισφορά 20€ για τον Ειδικό Λογαριασμό Παιδικών Κατασκηνώσεων»: Με τις υπ’ αρ. 49/2013 & 63/2013 εγκυκλίους και το υπ’ αρ. πρωτ. 406586/29.08.2023 Γενικό Έγγραφο e-Ε.Φ.Κ.Α. παρασχέθηκαν οδηγίες σχετικά με την υποχρέωση καταβολής της ετήσιας εργοδοτικής εισφοράς των είκοσι (20€) ευρώ ανά εργαζόμενο, για τον Ειδικό Λογαριασμό Παιδικών Κατασκηνώσεων (Ε.Λ.Π.Κ.).
Η εν λόγω εργοδοτική εισφορά εισπράττεται από τον e-Ε.Φ.Κ.Α., ταυτόχρονα και παράλληλα με τις τακτικές εισφορές υπέρ του Ο.Ε.Ε., μηνός Αυγούστου 2024.
Οι υπόχρεοι εργοδότες ενημερώνονται με μήνυμα κατά την υποβολή της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (Α.Π.Δ.) e-Ε.Φ.Κ.Α., στο αποδεικτικό παραλαβής ότι: «η εργοδοτική εισφορά (20€) ευρώ ανά εργαζόμενο με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, καταβλητέα από τους εργοδότες Κοινών Επιχειρήσεων και Οικοδομοτεχνικών Έργων, υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Παιδικών Κατασκηνώσεων (Ε.Λ.Π.Κ.), θα καταβληθεί ταυτόχρονα και παράλληλα με τις ασφαλιστικές εισφορές μισθολογικής περιόδου 8/2024».
Δεν υφίσταται υποχρέωση υποβολής Α.Π.Δ. e-Ε.Φ.Κ.Α. για την εν λόγω εισφορά, καθώς η απεικόνιση υλοποιείται σε Κεντρικό Επίπεδο από τον e-Ε.Φ.Κ.Α. με την παραγωγή αυτοτελούς Α.Π.Δ. e-Ε.Φ.Κ.Α. και σύμφωνα με τα στοιχεία υποβολής της Α.Π.Δ. e-Ε.Φ.Κ.Α., της ως άνω μισθολογικής περιόδου.
«ΑΑΔΕ: Εγκύκλιος επί θεμάτων εμπρόθεσμου ή μη αποποίησης κληρονομίας»: Με τη νέα εγκύκλιο Ε.2059/2024 παρέχονται διευκρινίσεις για την ορθή και ενιαία εφαρμογή των βασικών διατάξεων του Αστικού Κώδικα (Α.Κ.) σχετικά με την προθεσμία αποποίησης κληρονομίας.
ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Η εγκύκλιος αφορά τις Δ.Ο.Υ και τους φορολογούμενους.
Με αφορμή ερωτήματα που έχουν τεθεί στις Υπηρεσίες μας αναφορικά με το θέμα της παρούσας, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
Γενικά θέματα αποποίησης κληρονομίας
(I) Προθεσμία αποποίησης - Γνώση της επαγωγής και του λόγου αυτής
1. Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1710, 1711, 1846, 1847, 1848, 1850, 1851, 1854 & 1856 του Α.Κ. προκύπτουν τα ακόλουθα:
α) Κατά τον χρόνο θανάτου του προσώπου, η περιουσία του επάγεται (περιέρχεται) αυτοδικαίως στον κληρονόμο (ή στους κληρονόμους) του, που μπορεί να την αποποιηθεί(θούν) μέσα σε προθεσμία τεσσάρων (4) μηνών (ή ενός έτους, στην περίπτωση που ο κληρονομούμενος είχε την τελευταία κατοικία του στο εξωτερικό ή αν ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν διέμενε στο εξωτερικό). Η προθεσμία αυτή αρχίζει από τότε που ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή της κληρονομίας και τον λόγο της (γνώση της επαγωγής και του λόγου αυτής). Στην επαγωγή από διαθήκη η προθεσμία αποποίησης δεν αρχίζει πριν από τη δημοσίευση της διαθήκης. Η ανωτέρω προθεσμία αναστέλλεται για τους ίδιους λόγους που αναστέλλεται και η παραγραφή (1847 Α.Κ.), σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 255 επ. του Αστικού Κώδικα.
β) Η αποποίηση είναι άκυρη, αν γίνει μετά την πάροδο της προθεσμίας για αποποίηση. Αν περάσει η προθεσμία, η κληρονομία θεωρείται ότι έχει γίνει αποδεκτή (1850 Α.Κ.). Η αποδοχή ή η αποποίηση της κληρονομίας είναι άκυρη, αν έγινε πριν από την επαγωγή (δηλαδή πριν από το θάνατο του κληρονομουμένου) ή από πλάνη ως προς την επαγωγή της κληρονομίας στον προσωρινό κληρονόμο και τον λόγο αυτής. Επίσης είναι άκυρη, αν έγινε υπό αίρεση ή προθεσμία ή για μέρος της κληρονομίας (1851 Α.Κ.). Για τις ανάγκες της παρούσας εγκυκλίου, ως «προσωρινός» χαρακτηρίζεται ο κληρονόμος κατά το χρονικό διάστημα από την έναρξη της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομίας έως την παρέλευσή της ή την αποδοχή της κληρονομίας ή την νόμιμη εμπρόθεσμη δήλωση αποποίησης.
γ) Η αποποίηση γίνεται με δήλωση στον γραμματέα του δικαστηρίου της κληρονομίας, δηλαδή στο ειρηνοδικείο στην περιφέρεια του οποίου ο κληρονομούμενος είχε κατά τον χρόνο του θανάτου του την κατοικία του ή, αν δεν είχε κατοικία, τη διαμονή του, ή, αν δεν είχε ούτε διαμονή, στο ειρηνοδικείο της πρωτεύουσας του Κράτους (ΚΠολΔ 810).
δ) Αν ο κληρονόμος αποποιηθεί την κληρονομία, αυτή επάγεται σ’ εκείνον που θα είχε κληθεί (δηλαδή θα καθίστατο κληρονόμος), αν το πρόσωπο που αποποιήθηκε δεν ζούσε κατά τον χρόνο θανάτου του κληρονομουμένου (1856 Α.Κ.), οπότε στην τελευταία αυτή περίπτωση η προθεσμία αρχίζει από τη γνώση της αποποίησης του «προπορευόμενου» κληρονόμου και την εξαιτίας αυτής κλήση του επόμενου.
2. Γνώση της επαγωγής, ως αφετηρία της προθεσμίας αποποίησης, υπάρχει όταν ο κληρονόμος έχει βασίμως πληροφορηθεί την ύπαρξη των πραγματικών (π.χ. του θανάτου του κληρονομούμενου) και νομικών προϋποθέσεων, η συνδρομή των οποίων επιφέρει την αυτοδίκαιη από αυτόν κτήση της κληρονομίας. Μόνο η γνώση του θανάτου του κληρονομούμενου δεν αρκεί, αλλά απαιτείται η γνώση και εκείνων των περιστατικών που αποτέλεσαν τους αναγκαίους νομικούς όρους για την κλήση του κληρονόμου στην κληρονομία του αποβιώσαντος (π.χ. η ανυπαρξία διαθήκης και η πλησιέστερη άλλων προσώπων συγγενική σχέση του με τον κληρονομούμενο). Τα περιστατικά αυτά δυνατόν να είναι και μεταγενέστερα του θανάτου του κληρονομούμενου (π.χ. έκπτωση του προπορευόμενου κληρονόμου). Γνώση του λόγου της επαγωγής υπάρχει όταν ο κληρονόμος γνωρίζει ότι καλείται στην κληρονομία από τη διαθήκη του αποβιώσαντος ή από τον νόμο (π.χ. ως εξ αδιαθέτου ή ως νόμιμος μεριδούχος).
Την έναρξη της προθεσμίας αποποίησης εμποδίζει τόσο η πλάνη περί τα πράγματα όσο και η πλάνη περί το δίκαιο, αν η μη γνώση από τον κληρονόμο της προς αυτόν επαγωγής και του λόγου της οφείλεται σε άγνοια ή εσφαλμένη γνώση πραγματικών γεγονότων ή νομικών ρυθμίσεων.
3. Σε κάθε περίπτωση πάντως, για την έναρξη της προθεσμίας προς αποποίηση απαιτείται από τον νόμο θετική γνώση από τον κληρονόμο της επαγωγής και του λόγου της, προς την οποία δεν εξομοιώνεται η υπαίτια άγνοια, έστω και αν οφείλεται σε βαριά αμέλεια αυτού. Ακόμη και η ύπαρξη βάσιμων αμφιβολιών δεν επιτρέπει την κίνηση της προθεσμίας (σχετική η υπ’ αριθ. 426/2005 γνωμοδότηση του Β΄ Τμήματος του Ν.Σ.Κ., η οποία έχει γίνει αρμοδίως αποδεκτή). Απαιτείται, επομένως, ο κληρονόμος να γνωρίζει όχι μόνο το γεγονός του θανάτου αλλά και ότι έγινε προσωρινός κληρονόμος, ακόμη και αν η άγνοια οφείλεται σε δική του υπαιτιότητα.
(II) Αποποίηση κληρονομίας σε περίπτωση ανάμιξης του προσωρινού κληρονόμου στην κληρονομία
8. Σύμφωνα με τη διάταξη του πρώτου εδαφίου του άρθρου 1849 Α.Κ. «η αποποίηση είναι άκυρη, αν ο κληρονόμος έχει ρητά ή σιωπηρά δηλώσει ότι αποδέχεται την κληρονομία».
Η σιωπηρή αποδοχή προκύπτει από τις πράξεις εκείνες του κληρονόμου που μαρτυρούν θέλησή του να καταστεί οριστικός κληρονόμος του κληρονομουμένου και συνιστούν ανάμιξή του στην κληρονομία. Ποιες πράξεις ενέχουν το στοιχείο της ανάμιξης στην κληρονομία είναι ζήτημα πραγματικό, το οποίο εξαρτάται από τις περιστάσεις και ειδικότερα από τις πράξεις εκείνες ή τη συμπεριφορά του κληρονόμου, η οποία θα πρέπει (εκτιμώμενη με βάση την αρχή της καλής πίστης και τα συναλλακτικά ήθη) να καταδεικνύει βούληση διατήρησης της επαχθείσας σε αυτόν κληρονομίας.
(III) Ζητήματα εμπροθέσμου ή μη αποποίησης κληρονομίας που συνδέονται με την κοινοποίηση ατομικής ειδοποίησης (νομολογία)
10. Έχει κριθεί από τη νομολογία ότι, εάν από κανένα στοιχείο του φακέλου της υπόθεσης δεν προκύπτει ότι, πριν από την κοινοποίηση της ατομικής ειδοποίησης του Προϊσταμένου Δ.Ο.Υ., ο προσωρινός κληρονόμος είχε πληροφορηθεί τον θάνατο του κληρονομουμένου, καθώς και το γεγονός ότι, μετά τις δηλώσεις αποποίησης των προπορευόμενων από αυτόν συγγενών, είχε καταστεί ο ίδιος εξ αδιαθέτου κληρονόμος, ούτε ότι είχε αναμιχθεί με οποιονδήποτε τρόπο στην κληρονομία, [συνεκτιμουμένου σε κάποιες υποθέσεις και του γεγονότος της μη ύπαρξης περιουσίας του κληρονομούμενου σε συνδυασμό και με το μεγάλο ύψος της βεβαιωμένης σε βάρος του οφειλής, η οποία επάγεται ως κληρονομία στον κληρονόμο, καθώς και της έλλειψης εισοδημάτων αυτού, ώστε, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, εάν γνώριζε το γεγονός της αποποίησης από τους εξ αδιαθέτου κληρονόμους της προηγούμενης τάξης, θα μεριμνούσε άμεσα για την υποβολή δήλωσης αποποίησης της επαχθείσας σε αυτόν κληρονομίας], τότε ο κληρονόμος νομοτύπως και εμπροθέσμως υποβάλλει τη δήλωση αποποίησης κληρονομίας εντός της οριζόμενης προθεσμίας από την κοινοποίηση σε αυτόν της ατομικής ειδοποίησης, οπότε και έλαβε μετά βεβαιότητας γνώση της επαγωγής της κληρονομίας και του λόγου της, και ως εκ τούτου δεν κατέστη νόμιμος κληρονόμος του αποβιώσαντος, ώστε να είναι υπόχρεος για την καταβολή των βεβαιωμένων χρεών αυτού [Δ.Πρ.ΑΘ. 847/2018, Δ.Εφ.Πειρ. 270/2014 (όμοια και η Δ.Εφ.Πειρ. 281/2014), & Δ.Εφ.Πειρ. 272/2014 (όμοια και η Δ.Εφ.Πειρ. 283/2014), Π.Πρ.Αθ. 6064/2011, Δ.Πρ.Αθ. 14461/2020, Δ.Πρ.Πειρ. 280/2011 (στις δύο τελευταίες κρίθηκε ότι η συγγενική σχέση του κληρονόμου με τον θανόντα δεν επαρκεί καθεαυτή για την ενημέρωσή του ως προς τη συνδρομή των νομικών και πραγματικών προϋποθέσεων της επαγωγής σε αυτόν της κληρονομίας)].
(IV) Ακύρωση αποποίησης (ή αποδοχής) κληρονομίας λόγω πλάνης, απάτης ή απειλής μετά από δικαστική απόφαση
11. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1857 Α.Κ. «Η αποδοχή ή η αποποίηση της κληρονομίας είναι αμετάκλητη. Η αποδοχή ή η αποποίηση που οφείλεται σε πλάνη ή απειλή ή απάτη κρίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις για τις δικαιοπραξίες. Η αγωγή για την ακύρωσή τους παραγράφεται μετά ένα εξάμηνο. Η πλάνη σχετικά με το ενεργητικό ή παθητικό της κληρονομίας δεν θεωρείται ουσιώδης. Οι διατάξεις του άρθρου αυτού εφαρμόζονται και σε αποδοχή που συνάγεται από την παραμέληση της προθεσμίας για αποποίηση».
Έτσι, αν πρόκειται για δήλωση από πλάνη, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 140, 141 και 142 Α.Κ., αν κατά την κατάρτιση της δικαιοπραξίας η δήλωση δεν συμφωνεί από ουσιώδη πλάνη με τη βούληση του δηλούντος, αυτός έχει το δικαίωμα να ζητήσει την ακύρωση της δικαιοπραξίας. Η πλάνη είναι ουσιώδης όταν αναφέρεται σε σημείο ή ιδιότητα του προσώπου ή του πράγματος τέτοιας σπουδαιότητας για την όλη δικαιοπραξία, ώστε, αν ο πλανηθείς γνώριζε την πραγματική κατάσταση, δεν θα επιχειρούσε τη δικαιοπραξία. Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι η αποδοχή της κληρονομίας που συνάγεται από την παραμέληση της προθεσμίας αποποίησης μπορεί να προσβληθεί από τον κληρονόμο λόγω πλάνης, όταν η με τον τρόπο αυτό συναγόμενη, κατά πλάσμα του νόμου, αποδοχή δεν συμφωνεί με τη βούλησή του από ουσιώδη πλάνη, δηλαδή από άγνοια ή εσφαλμένη γνώση της καταστάσεως που διαμόρφωσε τη βούλησή του, αν αυτή αναφέρεται σε σημείο τόσο σπουδαίο για την αποδοχή της κληρονομίας, ώστε αν ο κληρονόμος γνώριζε την αληθινή κατάσταση ως προς το σημείο αυτό, δε θα άφηνε να παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αποποιήσεως (βλ. ενδεικτικά Α.Π. 572/2016).
Σε κάθε περίπτωση, τέλος, επισημαίνεται ότι η υπαγωγή των πραγματικών περιστατικών στους ανωτέρω κανόνες δικαίου ανήκει στην αρμοδιότητα της κάθε υπηρεσίας την οποία αφορά, με βάση τα στοιχεία του φακέλου κάθε υπόθεσης.
Από την αρθρογραφία της Εβδομάδας που πέρασε: Στέφανος Κοτζαμάνης, Οικονομολόγος, Δημοσιογράφος, και «Ελληνική οικονομία: Η πορεία δύο ταχυτήτων και το διαθέσιμο εισόδημα»: «Η ελληνική οικονομία βρίσκεται αναμφίβολα σε πολύ καλύτερη θέση από αυτή της προηγούμενης δεκαετίας. Ένα απλό παράδειγμα είναι πως έχουμε σταματήσει να συζητούμε θέματα όπως το αν το Δημόσιο έχει να πληρώσει μισθούς και συντάξεις (η χώρα παράγει πρωτογενές πλεόνασμα), για το αν θα μπορέσει το κράτος μας να δανειστεί από τις αγορές (το πράττει με μεγάλη ευκολία), για το αν οι τράπεζες είναι ισχυρές (επιτυγχάνουν υψηλές αποδοτικότητες ιδίων κεφαλαίων), για την καλπάζουσα ανεργία (έχουν ενταθεί οι συζητήσεις για προσέλκυση εργαζομένων από το εξωτερικό), για το αν θα έχουμε ικανοποιητικό αριθμό τουριστών (πολλοί μιλούν για ζήτημα υπερτουρισμού) και πολλά άλλα.
Παρ’ όλα αυτά, η όλη κατάσταση μόνο ως ανέφελη δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί και αυτό συμβαίνει για δύο λόγους:
Πρώτον, λόγω της υψηλής αβεβαιότητας που προέρχεται από πολλά μέτωπα, ξεκινώντας από τον πόλεμο στην Ουκρανία και την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και φτάνοντας στην κλιματική κρίση, στις επικείμενες προεδρικές εκλογές στις Η.Π.Α., τα κυβερνητικά προβλήματα σε Γαλλία και Γερμανία, κ.λπ..
Και δεύτερον, εξ’ αιτίας του επιμένοντος πληθωρισμού (συμβάλλει τόσο η κλιματική κρίση, όσο και η γεωπολιτική αβεβαιότητα), ο οποίος έχει προκαλέσει σημαντικά οικονομικά προβλήματα σε μεγάλο αριθμό νοικοκυριών, παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια με ετήσιο ρυθμό πολύ υψηλότερο από αυτόν της Ευρωζώνης.
Ο επίσημος πληθωρισμός από το δεύτερο εξάμηνο του 2021 έως και σήμερα έχει κυμανθεί αθροιστικά γύρω στο 20%. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, μια μεγάλη μερίδα των συμπολιτών μας (και ιδίως οι περισσότεροι από τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους) δεν μπόρεσαν να εξασφαλίσουν ανάλογη αύξηση στις αποδοχές της, με αποτέλεσμα να δει το αποπληθωρισμένο εισόδημά της να περιορίζεται. Αντίθετα, στους κερδισμένους των τελευταίων ετών συγκαταλέγονται όσοι κατάφεραν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας (μείωση ανεργίας), οι δραστηριοποιούμενοι σε συγκεκριμένους κλάδους που αναπτύχθηκαν έντονα (π.χ. τουρισμός, πληροφορική, οικοδομική δραστηριότητα), αλλά και εκείνοι οι επιχειρηματίες που τελικά ο πληθωρισμός λειτούργησε υπέρ τους και όχι εις βάρος τους.
Μια δεύτερη παρενέργεια του πληθωρισμού είναι ότι έπληξε περισσότερο τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα και λιγότερο τα εύπορα. Και αυτό γιατί οι συμπολίτες μας με τα χαμηλότερα εισοδήματα κατευθύνουν στα τρόφιμα ένα σαφώς μεγαλύτερο ποσοστό τους σε σύγκριση με τους υπόλοιπους.».
Πέτρος Ραπανάκης, Σύμβουλος επ/σεων σε θέματα εργατικής νομοθεσίας & ανθρ. Δυναμικού, και «Οι όροι αμοιβής και εργασίας των ξενοδοχοϋπαλλήλων»: «Με τη Σ.Σ.Ε. 15/12/2022 [Πράξη Κατάθεσης (Π.Κ.) στο Υπουργείο Εργασίας 31/16-12-2022] ρυθμίζονται οι όροι αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις όλης της χώρας, που έχει διάρκεια ισχύος από 1/1/2023 έως 31/12/2024. Η εν λόγω Σ.Σ.Ε. κηρύχθηκε υποχρεωτική από 21/4/2023, με την υπουργική απόφαση Αριθμ. 39744/13-4-2023 (ΦΕΚ Β΄ 2643/21-4-2023). Στο πλαίσιο αυτό, εάν οι εργαζόμενοι μιας ξενοδοχειακής επιχείρησης δεν είναι μέλη της συνδικαλιστικής οργάνωσης που υπογράφει τη συλλογική σύμβαση του κλάδου των εργαζομένων στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις όλης της χώρας [Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στον Επισιτισμό - Τουρισμό (Π.Ο.Ε.Ε.Τ.)], ανεξάρτητα από το γεγονός ότι ο εργοδότης είναι μέλος της εργοδοτικής οργάνωσης που συμμετείχε στη σύναψή της [Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (Π.Ο.Ξ.)], δεν υφίστατο κατ΄ αρχήν δέσμευση εκ του νόμου να εφαρμοσθούν οι όροι της εν λόγω Σ.Σ.Ε., σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 8 του Ν. 1876/1990 , από 1/1/2023 (ημερομηνία έναρξης ισχύος της εν λόγω Σ.Σ.Ε.) έως και την 20/4/2023, με το αιτιολογικό ότι δεν υφίσταται στην περίπτωση αυτή αμφιμερής δέσμευση. Από 21/4/2023, όμως, ημερομηνία που κηρύχθηκε υποχρεωτική η Σ.Σ.Ε. 15/12/2022, υφίσταται δέσμευση εκ του νόμου να εφαρμοσθούν οι όροι της ανωτέρω Σ.Σ.Ε., ακόμη και εάν ο εργοδότης και οι εργαζόμενοι ξενοδοχοϋπάλληλοι δεν είναι μέλη των συμβαλλόμενων στη σύναψη της συλλογικής αυτής ρύθμισης οργανώσεων.
Η επέκταση μέσω της κήρυξης της Σ.Σ.Ε. ως υποχρεωτικής ισχύει από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης του Υπουργού Εργασίας στην Εφημερίδα Κυβερνήσεως και η ισχύς της λήγει τρεις (3) μήνες μετά την πάροδο ισχύος της συλλογικής ρύθμισης ( παρ. 3 του άρθρου 11 του Ν.1876/1990), ήτοι όσον αφορά τη ΣΣΕ 15/12/2022 των εργαζομένων στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις όλης της χώρας, η διάρκεια ισχύος της είναι μέχρι 31/12/2024.
Διευκρινίζεται ότι, από την ημερομηνία που κηρύσσεται ως υποχρεωτική μια κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας (Σ.Σ.Ε.), τόσο οι όροι αμοιβής, όσο και οι όροι εργασίας των εργαζόμενων, όπως αναλυτικά ορίζονται στην κηρυχθείσα ως υποχρεωτική συλλογική ρύθμιση, εφαρμόζονται με κανονιστική ισχύ, σύμφωνα με τους ειδικότερους όρους αμοιβής και εργασίας της κλαδικής αυτής Σ.Σ.Ε., ακόμη και αν μια επιχείρηση δεν είναι μέλος της εργοδοτικής οργάνωσης που υπογράφει τη συγκεκριμένη Σ.Σ.Ε., ακόμη και αν δεν είναι ούτε οι εργαζόμενοι μέλη της οργάνωσης των εργαζομένων που συμμετέχουν στη σύναψη της.».
Και, τέλος, Γιάννης Καρούζος, Δικηγόρος, Εργατολόγος, «Ποια δικαιώματα έχει ο μισθωτός σε περίπτωση μη καταβολής δεδουλευμένου μισθού;». Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, «Είναι γνωστό, ότι η προσφορά των υπηρεσιών ενός εργαζόμενου προϋποθέτει την υποβολή αυτής της σύμβασης στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, στην οποία περιλαμβάνονται οι ουσιώδεις όροι εργασίας, δηλαδή ο τόπος, ο χρόνος, το είδος της εργασίας και φυσικά οι αποδοχές που θα χορηγούνται χάριν αυτής. Τα όσα αναγράφονται στην σύμβαση εργασίας είναι δεσμευτικά και για τις δύο πλευρές. Ο εργαζόμενος οφείλει να προσφέρει τις υπηρεσίες του και ο εργοδότης να παρέχει την συμφωνημένη αμοιβή σε συγκεκριμένη ημερομηνία.
Αρκετοί εργοδότες που δεν καταβάλλουν στους εργαζόμενούς τους τις αποδοχές τους στη συμφωνημένη ημερομηνία, σε περίπτωση που εκείνοι αντιδράσουν, τους προτρέπουν να αποχωρήσουν αν δεν αρέσκονται σε αυτές τις συνθήκες. Δυστυχώς, αρκετοί είναι οι εργαζόμενοι που ακολουθούν το δρόμο της παραίτησης και μάλιστα χωρίς να λάβουν την προβλεπόμενη νόμιμη αποζημίωση, αναζητώντας ένα καλύτερο εργασιακό περιβάλλον.
Ωστόσο, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν, ότι η καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου πέραν των 2 μηνών από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης, θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας τους. Αυτό σημαίνει, ότι σε περίπτωση καθυστέρησης άνω των δυο μηνών ο εργαζόμενος μπορεί να θεωρήσει ότι η σύμβαση εργασίας του έχει καταγγελθεί μονομερώς από τον εργοδότη του και ως εκ τούτου να διεκδικήσει αποζημίωση απόλυσης.».
Τέλος, μιας ακόμα Εβδομάδας και είναι γεγονός πως ο Σεπτέμβριος έχει συνδεθεί με την έναρξη της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, η οποία πρόκειται να ξεκινήσει αύριο Σάββατο 7/9 και να διαρκέσει έως και την Κυριακή 15/9.
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένουμε τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης στα εγκαίνια της Δ.Ε.Θ. και το φετινό «πακέτο μέτρων» που θα εξαγγελθεί.
Σας ευχόμαστε ένα όμορφο Σαββατοκύριακο!