Χρηματιστήριο: Γιατί ανεβαίνουν τα κέρδη των εισηγμένων εταιρειών

Με βάση τις οικονομικές καταστάσεις του 2023 (η δημοσίευσή τους ολοκληρώθηκε στις 30/4/2024), η αθροιστική κερδοφορία των εισηγμένων εταιρειών στο Χρηματιστήριο της Αθήνας ξεπέρασε τα δέκα δισ. ευρώ και αν δεν συμπεριλάβουμε σε αυτές τις επιχειρήσεις τις τράπεζες, διαμορφώθηκε στα 6,75 δισ. ευρώ.

Αυτό που εύκολα διαπιστώνεται είναι η αλματώδης άνοδος των κερδών αυτών κατά τα τελευταία χρόνια. Για παράδειγμα, οι ίδιες μη τραπεζικές εισηγμένες εταιρείες είχαν εμφανίσει το 2022 κέρδη ύψους 5,57 δις ευρώ, δηλαδή κατά 17,5% χαμηλότερα σε σύγκριση με πέρυσι. Η επίδοση μάλιστα του 2022 ήταν πολύ υψηλότερη από αυτή του 2021 (3,73 δισ. ευρώ, αλλά με κάπως διαφορετικό αριθμό και σύνθεση εταιρειών) και φυσικά πολλαπλάσια από εκείνη του 2020 (820 εκατ.), η οποία είχε επηρεαστεί από την εκδήλωση της πανδημίας covid-19.

Ποιοι, όμως, είναι οι κυριότεροι λόγοι που έχουν συμβάλλει στην τόσο μεγάλη αύξηση των κερδών των εισηγμένων εταιρειών, ακόμη και σε σύγκριση με τα προπανδημικά επίπεδα;

Ένας πρώτος λόγος είναι η αποκατάσταση της ομαλότητας στον τραπεζικό τομέα, με τα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να έχουν μειώσει το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους σε μονοψήφιο επίπεδο. Ειδικότερα, μάλιστα για το 2023, είχαμε και την έντονη διεύρυνση των καθαρών επιτοκιακών περιθωρίων (Net Interest Margins), που ενίσχυσε δραστικά την κερδοφορία των τραπεζών, στις οποίες, ωστόσο, δεν επαναλήφθηκαν τα έκτακτα κέρδη που είχαν προκύψει το 2022 από πωλήσεις θυγατρικών εταιρειών και συγκεκριμένων δραστηριοτήτων (αναλυτικότερα στοιχεία στον πρώτο παρατιθέμενο πίνακα).

Ωστόσο, πέρα από τη συμβολή των τραπεζών, πολύ μεγάλη αύξηση έχουν σημειώσει σε σύγκριση με το 2019 και τα κέρδη των υπόλοιπων εισηγμένων εταιρειών. Οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους παρατηρήθηκε μια τέτοια εξέλιξη είναι οι παρακάτω:

Πρώτον, η σημαντική αύξηση του ελληνικού Α.Ε.Π. κατά τη συγκεκριμένη τετραετία, με αιχμές του δόρατος την κατασκευαστική και την οικοδομική δραστηριότητα, τον εισερχόμενο τουρισμό και τους επηρεαζόμενους κλάδους (π.χ. ξενοδοχεία, αεροπορικές και ακτοπλοϊκές μεταφορές, υπηρεσίες ενοικιαζόμενων οχημάτων, κ.λπ.), την πληροφορική, την ενέργεια, αλλά και τις εξαγωγές.

Δεύτερον, τα προγράμματα αναδιάρθρωσης που υλοποίησαν με επιτυχία αρκετοί μεγάλοι εισηγμένοι επιχειρηματικοί όμιλοι, όπως για παράδειγμα η Δ.Ε.Η. (οι μεγάλες ζημίες της μετατράπηκαν σε ικανοποιητικά κέρδη), η Intralot, αλλά και μικρότερες επιχειρήσεις που κατάφεραν να βγουν από την κατηγορία της «επιτήρησης» και να επανέλθουν σε καθεστώς κανονικής διαπραγμάτευσης.

Τρίτον, στη συγκέντρωση πολλών κλάδων σε λιγότερους «παίκτες», οι οποίοι διεύρυναν τα μερίδια αγοράς τους και εκμεταλλεύθηκαν συνέργειες και οικονομίες κλίμακας. Άλλωστε, όσοι όμιλοι είχαν καταφέρει να αντέξουν κατά την απαιτητική περίοδο της υπερδεκαετούς, βαθιάς οικονομικής κρίσης, οφειλόταν στην ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητά τους.

Και τέταρτον, τα έμμεσα οφέλη που προέκυψαν για μια ευρεία σειρά εισηγμένων εταιρειών, εξ’ αιτίας της μεγάλης ανόδου που σημείωσαν κατά τη συγκεκριμένη τετραετία (2019-2023) οι τιμές των μετοχών, των ομολόγων και των ακινήτων. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, αρκετές εισηγμένες εταιρείες που διαθέτουν σημαντικά (για τα μεγέθη τους) χρηματοοικονομικά χαρτοφυλάκια κατέγραψαν μη λειτουργικά κέρδη, ενώ πολλές άλλες (οι Α.Ε.Ε.Α.Π., αυτές που δραστηριοποιούνται στο real estate, αλλά και επιχειρήσεις άλλων κλάδων) ευνοήθηκαν από την ανατίμηση των «εύλογων αξιών» των ακινήτων που κατείχαν.

Οι περυσινές μεταβολές

Ειδικότερα, οι κυριότεροι θετικοί παράγοντες που επηρέασαν τα περυσινά αποτελέσματα των εισηγμένων εταιρειών ήταν:

• Οι αυξήσεις τιμολογίων, στις οποίες προχώρησαν πολλές εταιρείες, όταν κατά την ίδια περίοδο αποκλιμακώθηκε σε γενικές γραμμές το ενεργειακό κόστος και σε πολλές περιπτώσεις υποχώρησαν οι τιμές των πρώτων υλών τους.
• Η πολύ μεγάλη αύξηση που σημειώθηκε τόσο στον εισερχόμενο τουρισμό (π.χ. ξενοδοχεία, μεταφορές), όπως, επίσης, στους κλάδους των κατασκευών, της οικοδομής και της πληροφορικής (στο δεύτερο παρατιθέμενο πίνακα παρουσιάζονται οι οικονομικές επιδόσεις των εισηγμένων ομίλων, που έχουν παρουσία στον κλάδο της πληροφορικής. Να σημειωθεί πως οι Quest και Ideal δραστηριοποιούνται και σε άλλους κλάδους πέραν της πληροφορικής).
• Η άνοδος στις τιμές των ακινήτων, οι οποίες απέφεραν στις εταιρείες του κλάδου (και όχι μόνο) μη λειτουργικά κέρδη από την αποτίμηση των εύλογων αξιών, κέρδη, ωστόσο, που συχνά ήταν μικρότερα από τα αντίστοιχα του 2022.
• H αύξηση που σημείωσαν πέρυσι οι τιμές των μετοχών και των ομολόγων στις διεθνείς αγορές, ενισχύοντας έτσι το αποτέλεσμα όσων εισηγμένων εταιρειών διαθέτουν αξιοσημείωτο χρηματοοικονομικό χαρτοφυλάκιο.

Αντίθετα, αρνητικά επέδρασαν παράγοντες όπως η αύξηση του κόστους χρηματοδότησης εξαιτίας της εκτίναξης του Euribor, η δραστική υποχώρηση στις τιμές των commodities (εμπορεύματα) και των πρώτων υλών, που έπληξε τα λογιστικά κέρδη των περισσότερων μεταλλουργικών εταιρειών.

Επηρέασε, επίσης, η υποχώρηση της ευρωπαϊκής ζήτησης σε πολλές κατηγορίες προϊόντων (π.χ. κλωστοϋφαντουργία-ένδυση και κλάδος πλαστικών). Τέλος, στον κλάδο των πετρελαιοειδών ήταν προφανές ότι δεν θα μπορούσαν συνεχιστούν τα τόσο υψηλά περιθώρια διύλισης του 2022.