Πόσο πλούσια είναι τα ελληνικά νοικοκυριά – Αριθμοί και συγκρίσεις

Κάθε χρόνο παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον η έκδοση Allianz Global Wealth Report, όπου ο γνωστός ασφαλιστικός Όμιλος αναλύει την πορεία και την εικόνα των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών σε 57 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.

Ο γνωστός Οίκος εξετάζει όχι μόνο την τρέχουσα αξία των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων των νοικοκυριών (μικτά μεγέθη), αλλά και τις αντίστοιχες υποχρεώσεις τους, οπότε από την αφαίρεση των δύο αυτών μεγεθών προκύπτει η καθαρή αξία αυτών των περιουσιακών στοιχείων ανά κάτοικο κάθε χώρας.

Από τη φετινή έκδοση λοιπόν της Allianz (αφορά τα στοιχεία του έτους 2022), προκύπτουν μεταξύ άλλων πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία μεταξύ των οποίων θα μπορούσαν να περιληφθούν και τα παρακάτω:

Πρώτον, το 2022 ήταν μια πολύ κακή χρονιά για τον χρηματοοικονομικό πλούτο των νοικοκυριών ανά τον κόσμο, με πολύ λίγες χώρες να καταφέρνουν να πάνε καλύτερα σε σύγκριση με το 2021. Μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, που είδε την αξία των μικτών της χρηματοοικονομικών στοιχείων (στα 305 δισ. ευρώ ή το 146,8% του ΑΕΠ) να αυξάνεται κατά 1,9% (-4,6% στην Ευρωζώνη), τις υποχρεώσεις των νοικοκυριών (104 δισ. ευρώ ή το 50% του ΑΕΠ) να μειώνονται κατά 6,3% και ως αποτέλεσμα τα καθαρά της χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (201 δισ. ευρώ) να κινούνται υψηλότερα κατά 6,7% σε σχέση με το 2021. Μια πρώτη εξήγηση της εξέλιξης αυτής θα μπορούσε να αποδοθεί στην υπεραπόδοση του ελληνικού ΑΕΠ σε σχέση με το εξωτερικό, καθώς και στην άνοδο που σημείωσαν το 2022 οι τιμές των μετοχών (σε αντίθεση με το εξωτερικό).

Δεύτερον, παρά την προαναφερθείσα βελτίωση, η Ελλάδα κατατάσσεται στη 19^η θέση ανάμεσα στις 57 χώρες σε ότι αφορά τα καθαρά κατά κεφαλή χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (19.280 ευρώ, έναντι μικτών 29.230 ευρώ), κερδίζοντας μία θέση σε σύγκριση με το 2021. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν επενδύσει πολύ μεγαλύτερο μέρος του πλούτου τους σε ακίνητα σε σχέση με το μέσο όρο των άλλων χωρών, οπότε αν μετρήσουμε το συνολικό πλούτο των χωρών κατά κεφαλή, τότε πιθανότατα η Ελλάδα θα βρεθεί σε υψηλότερη θέση από την 19^η της συγκεκριμένης κατάταξης.

Από το προπανδημικό 2019 έως και το 2022, τα καθαρά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία των ελληνικών νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 12,1% σε τρέχουσες τιμές και κατά 3,3% σε αποπληθωρισμένες (έναντι -3,1% στην Ευρώπη).

Τρίτον, οι υποχρεώσεις των ελληνικών νοικοκυριών μειώνονται χρόνο με το χρόνο. Το 2022 ήταν χαμηλότερες κατά 6,3% σε σχέση με το 2021 και κατά 33% σε σχέση με το υψηλότερο ιστορικό επίπεδο του 2010.

Τέταρτον, υπάρχουν πολύ σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών σχετικά με τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία στα οποία επιλέγουν να τοποθετήσουν τις περιουσίες τους. Για παράδειγμα, ενώ στην Ελλάδα οι καταθέσεις αποτελούν περίπου το 60% των συνολικών χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 28,6% για τις 57 εξεταζόμενες χώρες, 32,1% για τη Δυτική Ευρώπη και 49% για την Ανατολική Ευρώπη. Μια επίσης έντονη διαφοροποίηση μεταξύ Ελλάδας και εξωτερικού βρίσκεται στα περιουσιακά στοιχεία για ασφάλιση και συνταξιοδότηση (insurance and pensions). Ενώ στο συγκεκριμένο μέτωπο, οι Έλληνες τοποθετούν κάτω από το 5% των συνολικών χρηματοοικονομικών περιουσιακών τους στοιχείων, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 27,3% για τις 57 χώρες του κόσμου, 34,8% για τη Δυική Ευρώπη και 8,4% για την Ανατολική Ευρώπη.

Και πέμπτο, δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι οι μέσοι αριθμητικοί όροι είναι μεν χρήσιμοι, πλην όμως συνήθως δεν λένε όλη την αλήθεια. Η ανισοκατανομή των χρηματοοικονομικών στοιχείων σε παγκόσμιο επίπεδο είναι μεγάλη, με αποτέλεσμα το 10% του πληθυσμού να κατέχει περίπου το 85% της αξίας των συνολικών χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων (233 τρισ. ευρώ στο τέλος του 2022 για τις συγκεκριμένες 57 χώρες).

H πορεία του 2023

Η ανοδική πορεία του 2022 φαίνεται ότι συνεχίζεται και φέτος για τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία των ελληνικών νοικοκυριών, πράγμα που θα μπορούσε να αποδοθεί: α) Στην αύξηση που έχει σημειωθεί στις τιμές των μετοχών και των ομολόγων β) Στη συνέχιση της διόγκωσης των καταθέσεων γ) Στην αξιοσημείωτη εισροή πόρων στα Αμοιβαία Κεφάλαια και ιδιαίτερα στα Ομολογιακά Α/Κ συγκεκριμένης λήξης και ετήσιου μερίσματος.

Έτσι, ισχυρότατες αντοχές εμφανίζουν οι καταθέσεις των νοικοκυριών παρά τον υψηλό πληθωρισμό στα τρόφιμα που επιδρά αρνητικά στο διαθέσιμο εισόδημα και κόντρα στις εντατικές προσπάθειες των ίδιων των τραπεζών για μεταφορά αποταμιεύσεων προς τις θυγατρικές τους ΑΕΔΑΚ.

Φαίνεται πως τα αυξημένα έσοδα από τον τουρισμό, τις κατασκευές, την πληροφορική και τα ενοίκια μέσω airb&b δημιουργούν νέα εισοδήματα που (υπερ)αναπληρώνουν τις απώλειες από τις ανατιμήσεις στα super markets και σε μια σειρά άλλων προϊόντων και υπηρεσιών.

Ειδικότερα, οι καταθέσεις των νοικοκυριών αυξήθηκαν κατά 487 εκατ. ευρώ μέσα στον Αύγουστο, κατά 5 δισ. ευρώ από τα τέλη Νοεμβρίου του 2022 και κατά 26,5 δισ. ευρώ σε σύγκριση με την 31^η Δεκεμβρίου του προπανδημικού 2019.

Θα πρέπει επίσης να συνυπολογιστεί ότι από το φθινόπωρο του 2022 έως και σήμερα, γύρω ή και πάνω από δύο δισ. ευρώ έχουν τοποθετηθεί σε μερίδια Ομολογιακών Αμοιβαίων Κεφαλαίων προκαθορισμένης λήξεως και ετήσιου μερίσματος.

Επίσης, μέσα στο Σεπτέμβριο έτρεξαν δύο εκδόσεις «λαϊκών» Εντόκων Γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου, προϊόν που και αυτό άντλησε αρκετές εκατοντάδες εκατομμυρίων ευρώ από τα νοικοκυριά.

Υ.Γ.: Στα θετικά για το συνολικό πλούτο των νοικοκυριών συγκαταλέγεται και το ότι οι τιμές των ακινήτων στη χώρα μας συνεχίζουν να ανεβαίνουν, ενώ στο εξωτερικό υποχωρούν.