Από το φθινόπωρο του 2021, και ιδιαίτερα μετά την έναρξη της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία το Φεβρουάριο του 2022, η πληθωριστική «έκρηξη» στην ενέργεια και σε βασικά είδη κατανάλωσης ανέδειξε για πρώτη φορά τόσο εμφατικά στον δημόσιο διάλογο τη σημασία της απώλειας της «αγοραστικής δύναμης» των μισθών, η οποία μάλιστα, ήδη από την πρώτη μνημονιακή περίοδο, ήταν πολύ χαμηλή στη χώρα μας σε σχέση με τις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης.
Σήμερα, που βρισκόμαστε ενώπιον μίας «σημαντικής», όπως προανήγγειλε ο πρωθυπουργός αύξησης στον κατώτατο μισθό, για τους 650.000 εργαζομένους που θα τον λάβουν, μεγαλύτερη αξία προσλαμβάνει το «τι θα αγοράζουν» με τις νέες αποδοχές τους από την 1η Απριλίου. Καθώς δε οδεύουμε προς τις εθνικές εκλογές, η ανάκτηση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών και η δυναμική που θα αναπτύξουν τα επόμενα χρόνια οι μισθοί, αποτελούν μείζονα πεδία αντιπαράθεσης των πολιτικών δυνάμεων.
Τα διακυβεύματα πολλά: Ποιο ποσοστό αύξησης του κατώτατου μισθού μπορεί να αναπληρώνει ικανοποιητικά τις απώλειες των εργαζομένων; Πώς θα πρέπει να συνεκτιμηθούν οι αντοχές και η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων; Πρέπει ή δεν πρέπει να υπάρχει τιμαριθμική αναπροσαρμογή; Τι θα σημάνει για τον μέσο μισθό η αύξηση του κατώτατου; Ποια οικονομική πολιτική μπορεί να εξασφαλίσει τη σταθερή ανάκαμψη των εισοδημάτων τα επόμενα χρόνια; Είναι απαραίτητη η «επιστροφή» των συλλογικών συμβάσεων στην αγορά εργασίας;
Οι απαντήσεις και οι λύσεις δεν είναι εύκολες. Παρόλα αυτά, τα στοιχεία της επιστημονικής μελέτης που παρουσιάζουν αποκλειστικά για το Epsilon7, οι κκ. Σάββας Ρομπόλης, Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικών Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου και Βασίλης Μπέτσης, Διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου, συνιστούν μία απολύτως τεκμηριωμένη βάση διαλόγου. Ένα από τα αξιοσημείωτα συμπεράσματα στα οποία καταλήγουν είναι: Για να διατηρηθεί η αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού στο ίδιο επίπεδο λόγω του πληθωρισμού, θα έπρεπε το επίπεδο του το 2022 να ήταν 952 ευρώ (μεικτά) (σε δωδεκάμηνη βάση, 815 ευρώ για 14 μεικτούς μισθούς από 713 ευρώ (μεικτά) που είναι σήμερα.
Εξετάζοντας τα διαφορετικά «σενάρια» αύξησης του κατώτατου μισθού οι κύριοι Ρομπόλης και Μπέτσης τονίζουν: «Στο σενάριο που ο κατώτατος μισθός αυξηθεί κατά 9,6%, δηλαδή όσο ήταν ο πληθωρισμός το έτος 2022, τότε ο συνολικός μέσος μισθός θα αυξηθεί κατά περίπου 4%. Σε αυτή την περίπτωση ο κατώτατος μισθός θα διαμορφωθεί στα 780 ευρώ (μεικτά) και η απώλεια της αγοραστικής δύναμης του κατώτατου μισθού θα είναι 7% και του συνολικού μέσου μηνιαίου μισθού θα είναι 12%. Στο σενάριο που ο κατώτατος μισθός διαμορφωθεί στα 800 ευρώ (μεικτά), τότε λαμβάνοντας υπόψη την εκτίμηση του Ο.Ο.Σ.Α. για τον πληθωρισμό του 2023, η απώλεια της αγοραστικής δύναμης του κατώτατου μισθού θα διαμορφωθεί στο 4% και του συνολικού μέσου μηνιαίου μισθού των μισθωτών η απώλεια της αγοραστικής δύναμης θα είναι 9,7%».
Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Κωστής Χατζηδάκης υποστηρίζει πως στη συνετή πολιτική της κυβέρνησης πιστώνεται η αύξηση του κατώτατου μισθού αμέσως μετά την πανδημία καθώς και η δυνατότητα νέας αύξησης εν μέσω της ενεργειακής κρίσης. Και ερωτά: «Θα μπορούσαν οι επιχειρήσεις, μέσα στις ίδιες συνθήκες, να προχωρήσουν σε μέσες αυξήσεις των μηνιαίων αποδοχών των εργαζομένων κατά 12,4% μεταξύ 2019 και 2022, αν οι οικονομικές συνθήκες δεν ήταν ευνοϊκές; Προφανώς όχι! Θα έπεφτε η ανεργία κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες μεταξύ 2019 και 2022 αν η οικονομία μας δεν είχε υπεραποδόσει τα τελευταία χρόνια; Η απάντηση είναι και εδώ αρνητική! Και κοιτώντας προς το μέλλον: Θα συνεχίσει, άραγε, να αυξάνεται ο κατώτατος μισθός; Θα υπάρχει προοπτική αύξησης των μισθών συνολικά τα επόμενα χρόνια; Θα συνεχιστεί η πτώση της ανεργίας; Η απάντηση σε όλα αυτά τα εύλογα ερωτήματα εξαρτάται από το αν θα εξακολουθήσουμε να έχουμε μία σοβαρή κυβέρνηση μετά τις εκλογές».
Η κυρία Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, Τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία σημειώνει πως η πρόταση και δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ. είναι η άμεση αύξηση του κατώτατου μισθού στα 880 ευρώ, περιλαμβάνοντας τιμαριθμική προσαρμογή. Και προσθέτει: «Η μεγάλη διαφορά είναι ότι για τον ΣΥΡΙΖΑ Π.Σ. η αύξηση του κατώτατου μισθού εντάσσεται σε μία συνολική προγραμματική πρόταση που διασφαλίζει τη ρύθμιση της αγοράς εργασίας σε στέρεη βάση, με θεσμικές παρεμβάσεις ενίσχυσης των εργαζομένων, των μισθών και της διαπραγματευτικής τους δύναμης, την αποκατάσταση και ενίσχυση των εργασιακών σχέσεων, των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και των ελεγκτικών μηχανισμών και τη διασφάλιση του «κοινωνικού μισθού» μέσα από την κατοχύρωση και λειτουργία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού Κοινωνικού κράτους».
Δείτε ολόκληρο το εξαιρετικά ενδιαφέρον και επίκαιρο Αφιέρωμα του περιοδικού Epsilon7 όπως δημοσιεύτηκε στο τεύχος Φεβρουαρίου 2023.