16/05/22 | Αρχική > Αρθρογραφία > Φορολογικά και Επίκαιρα

Νέο πλαίσιο για την παροχή κινήτρων και απαλλαγών στο φάσμα των μετασχηματισμών

Δόθηκε στη δημοσιότητα το κυοφορούμενο από τον 10/2021 Σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Κίνητρα ανάπτυξης επιχειρήσεων, μέσω συνεργασιών και εταιρικών μετασχηματισμών» που οδεύει προς ψήφιση στη Βουλή, το οποίο παρέχει σημαντικά κίνητρα και απαλλαγές σε κάθε είδους μετασχηματισμό.

Το σχέδιο περιλαμβάνει πολλές καινοτομίες. Μια πολύ σημαντική είναι η παροχή απαλλαγών σε όλες τις περιπτώσεις μετασχηματισμών ανεξαρτήτως της νομικής μορφής των προς μετασχηματισμό ή από μετασχηματισμό νομικών προσώπων.

Κάνοντας μια αναδρομή, απαλλαγές για τους μετασχηματισμούς εν γένει παρείχαν και παρέχουν επί σειρά ετών οι διατάξεις του Ν.Δ. 1297/1972 και των άρθρων 1-5 του Ν. 2166/1993.

Το χαρακτηριστικό όμως και των δύο νομοθετημάτων ήταν ότι τα κίνητρα και οι απαλλαγές παρεχόταν μόνο στις περιπτώσεις που είχαμε μετατροπές από απλές μορφές νομικών προσώπων σε περισσότερο σύνθετες (λχ από προσωπικές εταιρείες σε κεφαλαιουχικές, από ΕΠΕ ή ΙΚΕ σε ΑΕ). Ενδεικτικά η ΠΟΛ. 1080/1994 μεταξύ των άλλων ανέφερε:

“Σημειώνεται ότι οι διατάξεις των άρθρων 1- 5 του Ν. 2166/1993 δεν εφαρμόζονται σε περίπτωση μετατροπής ανώνυμης εταιρίας σε εταιρία περιορισμένης ευθύνης γιατί όπως αναφέρουμε πιο πάνω ο νόμος αυτός αποβλέπει στη δημιουργία μεγάλων οικονομικών μονάδων και όχι στη μετατροπή μεγάλων σε μικρές μονάδες…………….”

Επίσης κίνητρα και απαλλαγές παρεχόταν και στις περιπτώσεις συγχωνεύσεων σε ΕΠΕ (εφόσον δεν περιλαμβανόταν ΑΕ στις συγχωνευόμενες) ή σε Α.Ε. Τέλος παρεχόταν κίνητρα και απαλλαγές στις περιπτώσεις διασπάσεων μόνο Α.Ε.

Σχετικές οι παρακάτω διατάξεις:

Ν.Δ 1297/1972

Αρθρο 1

«Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται επί συγχωνεύσεως ή μετατροπής επιχειρήσεων, οποιασδήποτε μορφής, σε ανώνυμη εταιρεία ή προς το σκοπό ίδρυσης ανώνυμης εταιρείας, καθώς και επί συγχωνεύσεως ή μετατροπής επιχειρήσεων, οποιασδήποτε μορφής, εφόσον σε αυτές δεν περιλαμβάνεται ανώνυμη εταιρεία, σε εταιρεία περιορισμένης ευθύνης ή προς το σκοπό ίδρυσης εταιρείας περιορισμένης ευθύνης.»

Ν. 1828/1983

άρθρο 22

«11. Οι απαλλαγές των άρθρων 2 και 3 του Ν.Δ. 1297/1972 οι οποίες παρέχονται σε περίπτωση απόσχισης κλάδου με τις προϋποθέσεις του άρθρου 4 του νομοθετικού αυτού διατάγματος, όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 7 του άρθρου 9 του Ν. 1731/1987 (ΦΕΚ Α΄ 151) και των άρθρων 5 και 6 του ίδιου νομοθετικού διατάγματος, παρέχονται και σε κάθε περίπτωση διάσπασης ανώνυμης, εταιρίας σύμφωνα με τις διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 498/1987 (ΦΕΚ Α΄ 236), εφ΄ όσον το μετοχικό κεφάλαιο καθεμίας από τις επωφελούμενες από τη διάσπαση εταιρίες δεν είναι μικρότερο του καθοριζόμενου στο άρθρο 4 του Ν.Δ. 1297/1972 ελάχιστου ορίου κεφαλαίου».

Ν. 2166/1993

Αρθρο 1

«1. Οι διατάξεις των άρθρων 1 έως και 5 του παρόντος εφαρμόζονται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

α. Μετατροπής ή συγχώνευσης επιχειρήσεων εγκατεστημένων στην Ελλάδα οιασδήποτε μορφής, σε ημεδαπή ανώνυμη εταιρία ή εταιρία περιορισμένης ευθύνης.

β. Απορροφήσεως επιχειρήσεων οιασδήποτε μορφής από υφιστάμενη ημεδαπή ανώνυμη εταιρία ή εταιρία περιορισμένης ευθύνης.

γ. Συγχωνεύσεως ανωνύμων εταιριών κατά την έννοια των άρθρων 68 παρ. 1 και 79 του Κ.Ν. 2190/1920.

δ. Διάσπασης ανωνύμων εταιριών κατά την έννοια του άρθρου 81παράγραφος 1 του Κ.Ν. 2190/1920 (ΦΕΚ 144 Α΄), με την προϋπόθεση ότι οι διασπώμενες απορροφούνται από υφιστάμενες ανώνυμες εταιρίες»

Επίσης απόσπασμα από ΠΟΛ. 1080/1994:

“.. Απορρόφηση επιχειρήσεων οποιασδήποτε μορφής και αντικειμένου εργασιών από υφιστάμενη ή νεοϊδρυόμενη ημεδαπή ανώνυμη εταιρία ή εταιρία περιορισμένης ευθύνης. Δηλαδή, μπορεί να απορροφηθεί με τις ευεργετικές διατάξεις του κοινοποιούμενου νόμου ατομική επιχείρηση ή προσωπική εταιρία ή συνεταιρισμός ή εταιρία περιορισμένης ευθύνης από υφιστάμενη κατά το χρόνο της απορρόφησης ανώνυμη εταιρία, παρά το γεγονός ότι η μορφή της συγχώνευσης αυτής δεν προβλέπεται από τις διατάξεις του Κ.Ν. 2190/20 (καταχρηστική). Επίσης, μπορεί να γίνει απορρόφηση ατομικής επιχ/σης, προσωπικής εταιρίας ή εταιρίας περιορισμένης ευθύνης από υφιστάμενη ΕΠΕ. ”.

Στη συνέχεια περιλήφθηκαν στο νέο Κ.Φ.Ε. (Ν. 4172/2013) διατάξεις παρέχουσες κίνητρα και απαλλαγές οι οποίες όμως αφορούσαν μόνο σε περιπτώσεις συγχωνεύσεων ή διασπάσεων (εν τη ευρεία έννοια) κεφαλαιουχικών εταιρειών. Σχετικά άρθρα 52 έως και 55 του Ν. 4172/2013 και οι συνδυαστικά εφαρμοζόμενες διατάξεις του άρθρου 61 του ν. 4438/2016.

Ακτινοσκοπώντας το σχέδιο νόμου προκύπτουν τα εξής:

Κατ΄ αρχάς από το άρθρο 1 αυτού προβλέπεται:

«1. Ο παρών εφαρμόζεται επί όλων των μορφών μετασχηματισμών επιχειρήσεων της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 4601/2019 (Α' 44).

2. Ο παρών εφαρμόζεται και σε μορφές μετασχηματισμών που προβλέπονται από το ν.δ. 1297/1972 (Α' 217), τον ν. 2166/1993 (Α' 137), τον ν.4172/2013 (Α' 167 και άλλους νόμους, ιδίως φορολογικού ή αναπτυξιακού περιεχομένου που δεν περιλαμβάνονται στις μορφές των μετασχηματισμών της παρ. 1.

3. Ως προς τις φορολογικές ρυθμίσεις και τα πλεονεκτήματα ή κίνητρα που παρέχονται, η εφαρμογή του Κεφαλαίου Α' αποκλείει την εφαρμογή του ν.δ. 1297/1972, του ν. 2166/1993 και του ν. 4172/2013 (Α' 167).»

Αιτιολογική έκθεση

Με το άρθρο 1 καθορίζεται το πεδίο εφαρμογής της αξιολογούμενης ρύθμισης

ΣΧΟΛΙΑ

Στο σχέδιο δεν προκύπτει ποια άρθρα περιλαμβάνει το Κεφάλαιο Α.

Στα ειδικότερα τώρα από την παρ. 1 του άρθρου 1 προκύπτει ότι ο παρών (νόμος) εφαρμόζεται επί όλων των μορφών μετασχηματισμών επιχειρήσεων της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 4601/2019 (Α' 44).

Ως γνωστόν η παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 4601/2019 προβλέπει:

"1. Οι εταιρείες της παραγράφου 1 του άρθρου 2, που έχουν την έδρα τους στην Ελλάδα, μπορεί να υποβληθούν ή να μετάσχουν στις εξής μορφές μετασχηματισμών:

α. συγχώνευση,

β. διάσπαση,

γ. μετατροπή. "

Περαιτέρω από το άρθρο 2 του Ν. 4601/2019 προκύπτει με σαφήνεια ότι όλα τα κατονομαζόμενα στην παρ. 1 αυτού νομικά πρόσωπα (μεταξύ αυτών και οι προσωπικές και οι κεφαλαιουχικές εταιρείες) μπορεί να μετάσχουν σε εταιρικό μετασχηματισμό με οποιαδήποτε από τις ιδιότητες που προσιδιάζουν σε αυτόν, δηλαδή ως απορροφώμενες, απορροφώσες, συγχωνευόμενες, διασπώμενες, εισφέρουσες, επωφελούμενες, συνιστώμενες (νέες) ή μετατρεπόμενες, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις διατάξεις του παρόντος νόμου.

Περαιτέρω από το άρθρο 2 (Ορισμοί) του νομοσχεδίου προκύπτει σαφώς ότι:

Ως «νέα εταιρεία» νοείται η εταιρεία που προκύπτει από οποιασδήποτε μορφής μετασχηματισμό επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών μετασχηματισμών του ν. 4601/2019 (Α' 44) και της εισφοράς ατομικής επιχείρησης σε οποιασδήποτε μορφής υφιστάμενη ή νέα εταιρεία.

Προσπερνώντας τα άρθρα 3-8 τα οποία αναφέρονται σε κίνητρα υπό προϋποθέσεις και αριθμητικά κριτήρια βέβαια, φθάνουμε στο άρθρο 9 το οποίο αναφέρεται στο ζήτημα των απαλλαγών:

“Άρθρο 9 Απαλλαγή από τέλος χαρτοσήμου και συναφείς φορολογικές απαλλαγές

1. Η σύμβαση που προβλέπεται στο άρθρο 1, η εισφορά και η μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων, που μετασχηματίζονται, κάθε σχετική πράξη ή συμφωνία που αφορά στην εισφορά ή μεταβίβαση στοιχείων ενεργητικού ή παθητικού ή άλλων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων και κάθε εμπράγματου ή ενοχικού δικαιώματος, οι αποφάσεις των κατά νόμο αρμόδιων οργάνων των μετασχηματιζόμενων εταιρειών, η σχέση συμμετοχής στο κεφάλαιο της νέας εταιρείας, καθώς και κάθε άλλη συμφωνία ή πράξη που απαιτείται για τον μετασχηματισμό ή τη σύσταση της νέας εταιρείας, η δημοσίευση αυτών στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) και η μεταγραφή των σχετικών πράξεων απαλλάσσονται από κάθε φόρο, συμπεριλαμβανομένου του φόρου εισοδήματος επί της προκύπτουσας υπεραξίας, το τέλος χαρτοσήμου ή οποιοδήποτε άλλο τέλος υπέρ του Δημοσίου, ως και εισφορά ή δικαίωμα υπέρ οποιουδήποτε τρίτου.

2. Για τη μεταγραφή ή την εγγραφή των σχετικών πράξεων μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων, που μετασχηματίζονται, καταβάλλονται μόνο πάγια δικαιώματα εμμίσθων ή αμίσθων υποθηκοφυλάκων και προϊσταμένων κτηματολογικών γραφείων, ποσού ύψους τριακοσίων (300) ευρώ, χωρίς οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση, αμοιβή, ή τέλος, ανεξαρτήτως του χρόνου πραγματοποίησης του μετασχηματισμού και συντέλεσης των σχετικών πράξεων μεταβίβασης. Για τη μεταγραφή των ακινήτων και εμπραγμάτων δικαιωμάτων που μεταβιβάζονται εφαρμόζεται αναλόγως η παρ. 8 του άρθρου 16 του v. 2515/1997 (Α' 154).

Αιτιολογική

Με το άρθρο 9 προβλέπεται η απαλλαγή κάθε πράξης ή συμφωνίας που αφορά μετασχηματισμό επιχείρησης, σύμφωνα με το άρθρο 1 της αξιολογούμενης ρύθμισης, από κάθε φόρο, συμπεριλαμβανομένου του φόρου εισοδήματος επί της προκύπτουσας υπεραξίας, καθώς και από το τέλος χαρτοσήμου ή οποιοδήποτε άλλο τέλος υπέρ του Δημοσίου.»

Βάσει των παραπάνω λοιπόν και ελλείψει ειδικής αναφοράς στο άρθρο 9 ή στο νομοσχέδιο εν γένει, διαφαίνεται ότι οι απαλλαγές χορηγούνται σε κάθε περίπτωση μετασχηματισμού ασχέτως της νομικής μορφής και των προς και των από μετασχηματισμό νομικών προσώπων, καθώς δεν τίθενται όροι και προϋποθέσεις που να αποβλέπουν στη δημιουργία μεγάλων οικονομικών μονάδων και όχι στη μετατροπή μεγάλων σε μικρές μονάδες.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Εκτός σημαντικής αβλεψίας από την πλευρά μου και με την επιφύλαξη τυχόν τροποποιήσεων ή άλλων κωλυμάτων που θα τεθούν μέχρι την τελική ψήφιση, έχουμε προ των πυλών ένα νέο πιο ευέλικτο και πιο ελκυστικό πλαίσιο κινήτρων μετασχηματισμών. Ακόμη και αν παραβλέψουμε τα κίνητρα απαλλαγών από φόρο εισοδήματος των άρθρων 3-7, από μόνο του το άρθρο 9 παρέχει απαλλαγές σε όλα τα φορολογικά πεδία ανάλογες με αυτές των Ν.Δ 1297/1972 και Ν. 2166/1993, θέτοντας κατά την άποψή μου τα νομοθετήματα αυτά στο περιθώριο, λόγω των όρων, προϋποθέσεων και μετέπειτα υποχρεώσεων που αυτά απαιτούν. Πλέον η χρήση των εν λόγω θα περιορίζεται σε περιπτώσεις εισφοράς σε είδος ατομικών επιχειρήσεων σε νομικά πρόσωπα, ενώ του Ν. 2166/1993 και σε περιπτώσεις ύπαρξης φορολογικών ζημιών προς μεταφορά.

Επίσης το άρθρο 9 παρέχει απαλλαγές εφάμιλλες των διατάξεων των άρθρων 52 έως και 55 του Ν. 4172/2013 και των συνδυαστικά εφαρμοζόμενων του άρθρου 61 του ν. 4438/2016. Μάλιστα διακρίνεται για την ευελιξία του καθώς δεν θέτει κανένα ειδικό αντικαταχρηστικό κανόνα ανάλογο του άρθρου 56 του Ν. 4172/2013. Πλέον οι επίμαχες διατάξεις του Ν. 4172/2013 θα είναι απαραίτητες για ειδικές περιπτώσεις όπως ανταλλαγές τίτλων, περιπτώσεις που εμπλέκονται και φορολογικοί κάτοικοι άλλων κρατών μελών, περιπτώσεις μεταφοράς καταστατικής έδρας. Επίσης απαραίτητα θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις ύπαρξης φορολογικών ζημιών προς μεταφορά.

Εφιστάται όμως η προσοχή γιατί το άρθρο 9 δεν περιλαμβάνει απαλλαγή από φόρο εισοδήματος σε σχέση με τη μεταφορά αφορολογήτων αποθεματικών αναπτυξιακών νόμων, αντίστοιχη των άρθρων 10 παρ. 2 του Ν.Δ 1297/1972, 3 παρ. 4 του Ν. 2166/1993 και 54 παρ. 10 του Ν.4172/2013. Ως εκ τούτου δεν φαίνεται αρκετά ασφαλής στην παρούσα φάση η μεταφορά των αφορολογήτων αποθεματικών στη νέα εταιρεία με βάση το νέο πλαίσιο.

Βέβαια εκτός της ψήφισης θα πρέπει να αναμένουμε και τις εγκύκλιες οδηγίες εφαρμογής σε σχέση με τεχνικά ζητήματα, όπως το χρόνο υποβολής δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, τις φορολογικές αποσβέσεις, τυχόν υποχρεώσεις για «μνεία» της υπεραξίας και τύχη αυτής στο μέλλον κλπ.

ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ

Το περιεχόμενο του παρόντος σημειώματος στη φάση αυτή είναι μια προσωρινού χαρακτήρα εκτίμηση και δεν μπορεί να αποτελέσει κριτήριο λήψης αποφάσεων ούτε ακόμη και σχεδιασμού μετασχηματισμών.



comments powered by Disqus
* Παρακαλούμε τα σχόλια να μην είναι σε greeklish. Σχόλια με υβριστικό ή προσβλητικό περιεχόμενο θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση.
Μετασχηματισμοί επιχειρήσεων, Φορολογικά κίνητρα, Εταιρικοί μετασχηματισμοί