Το ζήτηµα της σηµαντικής υστέρησης των Ελλήνων αγροτών σε θέµατα επιµόρφωσης και ψηφιακής κατάρτισης, καθώς µόνο το 6% έχει εξειδικευµένες γνώσεις, θέτει επί τάπητος ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων κ. Σπήλιος Λιβανός, αναλύοντας στο Epsilon7 την «επόµενη µέρα» για την ελληνική αγροτική οικονοµία µετά τη συµφωνία για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Οφείλουµε να κάνουµε άλµατα στην κατεύθυνση αυτή για να κερδίσουµε το στοίχηµα της νέας εποχής», τονίζει χαρακτηριστικά. Σηµειώνει δε πως βρίσκεται σε συνεργασία µε τα συναρµόδια Υπουργεία για ενέργειες που θα αναβαθµίσουν το επίπεδο της παρεχόµενης εκπαίδευσης προς τους αγρότες, θα εισάγουν νέες τεχνολογίες και θα προσελκύσουν τους νέους Έλληνες στην πρωτογενή παραγωγή.
Ο κ. Λιβανός χαρακτηρίζει ως µεγάλη εθνική επιτυχία που δίνει νέα προοπτική στην ελληνική αγροτική οικονοµία τη συµφωνία για τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, αφενός διότι η Ελλάδα διατήρησε ως «µερίδιο» το ποσό των 19,3 δισ. ευρώ, εντός ενός συνολικά περιορισµένου προϋπολογισµού, αφετέρου επειδή «ενσωµατώσαµε τις βασικές θέσεις και διεκδικήσεις της χώρας µας για µια περισσότερο δίκαιη, πράσινη, κοινωνική και ευέλικτη Κ.Α.Π. προς όφελος των Ελλήνων παραγωγών, καταναλωτών και πολιτών, προς όφελος της ελληνικής περιφέρειας και των αγροτικών µας περιοχών», όπως αναφέρει.
Ο Υπ.Α.Α.Τ. προαναγγέλλει «και άλλες θετικές παρεµβάσεις που θα καταστήσουν το συνεταιρίζεσθαι πιο ελκυστικό στα µάτια των αγροτών», σηµειώνοντας πως η κυβέρνηση έχει προχωρήσει στην παροχή φορολογικών κινήτρων, θεσµοθετώντας παράλληλα τη δυνατότητα επενδύσεων και από ιδιώτες.
Ε7 | Γιατί χαρακτηρίσατε ως επιτυχία τη διατήρηση του ποσού των 19,3 δισ. ευρώ που αναλογούν στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής;
Κατ’ αρχάς όταν για το σύνολο, σχεδόν, των χωρών της Ε.Ε., οι προϋπολογισµοί της νέας Κ.Α.Π. είναι περιορισµένοι σε σύγκριση µε την προηγούµενη περίοδο και η Ελλάδα δια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη καταφέρνει να διατηρήσει τα ίδια ποσά, εκ των πραγµάτων αυτό, από µόνο του, συνιστά µια µεγάλη εθνική επιτυχία. Ωστόσο δεν είναι µόνο αυτό. Με τη Συµφωνία της 28ης Ιουνίου 2021: Πετύχαµε την πιο φιλόδοξη πολιτική µεταρρύθµιση της Κ.Α.Π. από τη δεκαετία του 1990. Δίνουµε νέα προοπτική και µέλλον στην αγροτική οικονοµία. Ενσωµατώσαµε τις βασικές θέσεις και διεκδικήσεις της χώρας µας για µια περισσότερο δίκαιη, πράσινη, κοινωνική και ευέλικτη Κ.Α.Π. προς όφελος των Ελλήνων παραγωγών, καταναλωτών και πολιτών, προς όφελος της ελληνικής περιφέρειας και των αγροτικών µας περιοχών. Επίσης εξαλείφθηκε και ο κίνδυνος της εξωτερικής σύγκλισης των δικαιωµάτων. Πρόκειται για µία ολοκληρωµένη, συνεκτική και αναπτυξιακή πολιτική που διαµορφώνει µια νέα δυναµική για την ελληνική γεωργία και τους Έλληνες παραγωγούς, αλλά και που θα επηρεάσει θετικά τις ζωές όλων µας, εξασφαλίζοντας µια βιώσιµη παραγωγή και πιο υγιεινά και πιο ασφαλή τρόφιµα.
Ε7 | Ποιες είναι οι βασικές διαφορές στη νέα Κ.Α.Π. που αφορούν τους Έλληνες αγρότες στο σύνολό τους; Πώς διαφοροποιούνται οι ενισχύσεις ως προς το ύψος και τον τρόπο καταβολής τους; Ποιοι κλάδοι επηρεάζονται περισσότερο;
Η νέα Κ.Α.Π. στηρίζει τους µικρούς και µεσαίους παραγωγούς µας. Προστατεύει ακόµα περισσότερο τους κλάδους που αντιµετωπίζουν δυσκολίες, αυξάνοντας το ποσοστό των συνδεδεµένων ενισχύσεων. Προστατεύει το περιβάλλον ενισχύοντας τις πράσινες αγροτικές πρακτικές. Επί πλέον προωθεί την επιµόρφωση, κατάρτιση και συµβουλευτική για τους αγρότες µας δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες απαραίτητες για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής. Επιπροσθέτως διευρύνει τις δυνατότητες καινοτόµων επενδύσεων στον πρωτογενή τοµέα και προσφέρει τη δυνατότητα προσέλκυσης νέων αγροτών στην πρωτογενή παραγωγή.
Ε7 | Τι προβλέπει η νέα Κ.Α.Π. για την κλιµατική αλλαγή και την επίδρασή της στον αγροτικό τοµέα; Θα επηρεαστεί σηµαντικά η ελληνική αγροτική παραγωγή τα επόµενα χρόνια;
Η νέα Κ.Α.Π. ενσωµατώνει τους περιβαλλοντικούς και κλιµατικούς στόχους που εκφράζονται στην Πράσινη Συµφωνία της Ε.Ε. δηµιουργώντας ένα ισχυρό πλαίσιο εφαρµογής της στρατηγικής «από το αγρόκτηµα στο πιάτο» και προστασίας των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας. Προβλέπονται: Ενισχυµένες περιβαλλοντικές προϋποθέσεις και δίνεται έµφαση στην ανάπτυξη οικολογικών προγραµµάτων για το κλίµα και το περιβάλλον. Ταυτόχρονα προβλέπονται πολιτικές που ως στόχο έχουν τη µείωση χρήσης φυτοφαρµάκων, λιπασµάτων και αντιβιοτικών και αύξηση των βιολογικών και καλλιεργειών. Γενικότερα προωθεί τη Βιοικονοµία, την Κυκλική Οικονοµία και την καταπολέµηση της σπατάλης τροφίµων.
Ε7 | Συνηθίζουµε να µιλάµε για τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα της ελληνικής αγροτικής παραγωγής, που είναι η µεγάλη βιοποικιλότητα και τα πολύ ποιοτικά προϊόντα που παράγει η ελληνική γη. Από την άλλη πλευρά, ο κατακερµατισµός του αγροτικού κλήρου και το αδύναµο branding επί δεκαετίες δεν έχει επιτρέψει στον αγροτοδιατροφικό τοµέα να διευρύνει σηµαντικά τα µερίδιά του σε ξένες αγορές. Πως αντιµετωπίζετε αυτά τα προβλήµατα;
Ο κατακερµατισµός του αγροτικού κλήρου και η µεγάλη ηλικία των ασχολούµενων µε τον πρωτογενή τοµέα είναι ίσως τα µεγαλύτερα προβλήµατα που αντιµετωπίζουµε σήµερα. Σε ό,τι αφορά το πρώτο εκείνο που προτείνουµε είναι η συνένωση δυνάµεων µέσα από τη συγκρότηση Οµάδων Παραγωγών και Συνεταιρισµών που θα λειτουργήσουν σε υγιή βάση. Για να ενισχυθεί όµως ο πρωτογενής τοµέας πρέπει να µπουν στην παραγωγή και νέοι άνθρωποι. Από τις πρώτες αποφάσεις µου ως Υπ.Α.Α.Τ. ήταν ο υπερδιπλασιασµός (από 15.000 € στις 40.000 €) της ενίσχυσης για κάθε νέο αγρότη. Ταυτόχρονα δίνουµε συνεχώς κίνητρα για να κάνουµε πιο ελκυστικό το αγροτικό επάγγελµα στους νέους. Έχουµε κατανοήσει πλήρως ότι η ανάπτυξη θα έλθει από την περιφέρεια και σε αυτήν πρωταγωνιστικό ρόλο θα έχουν οι νέοι.
Ε7 | Αποτελεί µία ευδόκιµη απάντηση σε αυτές τις προκλήσεις η επιλογή των συνεργειών και των αγροτoδιατροφικών clusters, σε µια χώρα όπως η Ελλάδα που το συνεταιριστικό κίνηµα εν πολλοίς απαξιώθηκε; Πως κρίνετε τη λειτουργία των Οµάδων Παραγωγών που είναι σήµερα το «διάδοχο σχήµα» των συνεταιρισµών;
Είναι γεγονός ότι πολιτικές του παρελθόντος απαξίωσαν το συνεταιριστικό κίνηµα. Οι «αµαρτίες» όµως ανήκουν στο παρελθόν. Μιλάµε για το µέλλον. Και το µέλλον µπορούµε να το κερδίσουµε µόνο αν ενώσουµε δυνάµεις. Το νοµοθετικό πλαίσιο το έχουµε διαµορφώσει ήδη και έχουµε προχωρήσει στην παροχή φορολογικών κινήτρων, ενώ έχουµε θεσµοθετήσει τη δυνατότητα επενδύσεων και από ιδιώτες. Παράλληλα ετοιµάζουµε και άλλες θετικές παρεµβάσεις που θα καταστήσουν το συνεταιρίζεσθαι πιο ελκυστικό στα µάτια των αγροτών. Εναπόκειται πλέον στους ίδιους τους αγρότες µας να ανταποκριθούν στο κάλεσµά µας. Άλλωστε γνωρίζουν καλά ότι η ισχύς βρίσκεται στη συνένωση δυνάµεων και σε ό,τι αφορά στην παραγωγή µε την προµήθεια πρώτων υλών, αλλά και σε ό,τι αφορά στην εµπορία των προϊόντων τους. Οι Οµάδες Παραγωγών είναι ένα ευέλικτο σχήµα που µπορεί να λειτουργήσει αποδοτικά στο πλαίσιο των δυνατοτήτων που δίνει η σύγχρονη Ευρώπη. Βλέπουµε όµως ότι και στον τοµέα αυτό υπάρχει επιφυλακτικότητα. Πρέπει να προχωρήσουµε µπροστά. Να αξιοποιηθεί κάθε δυνατότητα για σύσταση Οµάδων Παραγωγών αλλά και να λειτουργήσουν και οι Συνεταιρισµοί σε υγιή βάση. Μη ξεχνάτε ότι ως Υπ.Α.Α.Τ. στηρίξαµε την ενοποίηση του συνεταιριστικού κινήµατος µε τη συγκρότηση της ΕΘ.Ε.Α.Σ., καθώς πιστεύουµε στο υγιές συνεταιριστικό κίνηµα.
Ε7 | Ο ψηφιακός µετασχηµατισµός εντείνεται και επιταχύνεται σε πολλούς µεγάλους τοµείς της οικονοµίας. Υπάρχει ικανοποιητικός ρυθµός ψηφιοποίησης και υιοθέτησης της καινοτοµίας στην αγροτική παραγωγή; Ποιες πολιτικές προωθείτε για να προσελκύσετε στο χωράφι τη νέα γενιά που είναι πολύ περισσότερο εξοικειωµένη µε τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας;
Πολιτική βούλησή µας αποτελεί η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην αγροτική παραγωγή. Πιστεύουµε ότι οι νέες τεχνολογίες θα βοηθήσουν καθοριστικά και στη βελτίωση της ποιότητας των παραγοµένων προϊόντων αλλά και στην ασφάλεια της παραγωγής µε δεδοµένη τη χρήση νέων τεχνολογιών για έγκαιρες καιρικές προβλέψεις. Η πολιτική µας βούληση για ένταξη των νέων τεχνολογιών στον πρωτογενή τοµέα φαίνεται και από το γεγονός ότι τόσο στο Π.Α.Α. όσο και στο Ταµείο Ανάκαµψης δίνεται προτεραιότητα στην καινοτοµία και στην ένταξη νέων τεχνολογιών σε τοµείς της παραγωγής. Εφαρµόζοντας αυτήν την πολιτική οι νέοι έχουν κυρίαρχο ρόλο, όχι µόνο γιατί οι νέες τεχνολογίες είναι πιο φιλικές στους ίδιους αλλά και γιατί είναι αυτοί που θα δώσουν νέα προοπτική στη χρήση τους στον πρωτογενή τοµέα.
Ε7 | Στενά συνδεδεµένο µε το ζήτηµα της καινοτοµίας είναι και το θέµα της ψηφιακής κατάρτισης των αγροτών. Υπάρχει σχέδιο στο Υπ.Α.Α.Τ. για αναβάθµιση των ψηφιακών γνώσεων και δεξιοτήτων των ελλήνων αγροτών; Αληθεύει ότι εξετάζετε τη δηµιουργία αγροτικής Ψηφιακής Ακαδηµίας και την ίδρυση «Αγροτικών Ι.Ε.Κ.;»
Γενικώς οι ασχολούµενοι µε την παραγωγή αντλούν τις γνώσεις τους από την εµπειρία και από τους γονείς τους. Σήµερα στην Ελλάδα µόνο το 6% των ασχολουµένων µε την παραγωγή έχει εξειδικευµένες γνώσεις, ενώ ο αντίστοιχος µέσος όρος στην Ευρώπη είναι 50%. Η κατάρτιση των αγροτών και ο εµπλουτισµός των γνώσεών τους γίνεται επιτακτικότερη µε τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Δεν έχουµε την πολυτέλεια να περιοριστούµε µόνο στους παραδοσιακούς τρόπους καλλιέργειας και να µη κάνουµε χρήση των νέων τεχνολογιών, πάντα µε στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των παραγοµένων προϊόντων. Οφείλουµε να κάνουµε άλµατα και προς την κατεύθυνση αυτή το Υπ.Α.Α.Τ. επιδιώκει συνεργασία µε συναρµόδια υπουργεία, αλλά και να αναβαθµίσει το επίπεδο των παρεχοµένων υπηρεσιών των Σχολών του Ε.Λ.Γ.Ο. – ΔΗΜΗΤΡΑ, ώστε να µπορέσει να κερδίσει το στοίχηµα της νέας εποχής.
Ε7 | Η επιτυχής σύνδεση του αγροτοδιατροφικού τοµέα µε τον τουρισµό και το εµπόριο παραµένει ένα από τα µεγάλα ζητούµενα για την ελληνική οικονοµία. Είναι γνωστό πως τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, δεν πωλούνται εντός των µεγάλων ξενοδοχείων στους δηµοφιλείς τουριστικούς προορισµούς της χώρας µας. Σε κεντρικούς δρόµους αρκετών πόλεων της περιφέρειας που φηµίζονται για τα τοπικά αγροτικά προϊόντα, ο επισκέπτης δυσκολεύεται να βρει ένα παραδοσιακό παντοπωλείο για να τα αγοράσει. Τι κάνει η κυβέρνηση για να αλλάξει αυτή την εικόνα;
Από την πρώτη στιγµή που ανέλαβα την ηγεσία του Υπ.Α.Α.Τ. συγκρότησα µια οµάδα για την προώθηση ενός προγράµµατος που θα αφορά αποκλειστικά την Ελληνική Διατροφή. Προσωπικά πιστεύω πολύ στην ελληνική γαστρονοµία, που µαζί µε τον πολιτισµό και τον τουρισµό µας αποτελούν τον καλύτερο πρεσβευτή της Ελλάδας στα πέρατα του κόσµου. Έχουµε την ευλογία ως χώρα να διαθέτουµε εξαιρετικά προϊόντα που φέρουν τη δική τους ξεχωριστή ταυτότητα και αναδεικνύουν την ιδιαιτερότητα και παράδοση του κάθε τόπου. Προϊόντα που ενσωµατώνουν τα τοπικά βιώµατα, έθιµα και παραδόσεις. Τα προϊόντα της ελληνικής γης, της ελληνικής κτηνοτροφίας και αλιείας, είναι προϊόντα διατροφικής υπεροχής που καθιστούν την Ελληνική Διατροφή και γαστρονοµία ένα ξεχωριστό brand µοναδικής αξίας. Γι΄ αυτό και βασική µας προτεραιότητα στο Υπ.Α.Α.Τ., είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωµένου προγράµµατος για την Ελληνική Διατροφή που θα αναδεικνύει τη µοναδικότητα των ελληνικών προϊόντων και θα τα προωθεί σε όλον τον κόσµο.
Η συνέντευξη του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Σπήλιου Λιβανού δημοσιεύθηκε στο τεύχος Σεπτεμβρίου 2021 του περιοδικού Epsilon7.