Ήταν ελάχιστες οι φορές που όταν συνέκρινα τη χώρα μου με άλλες μεγάλες χώρες, ήμουν ιδιαίτερα υπερήφανος. Πάντα είχα την αίσθηση ότι η Ελλάδα είναι σαν τις πατάτες, αυτό που έχει αξία είναι μόνο η ρίζα. Ζώντας κατά καιρούς ως επισκέπτης σε μεγάλες Ευρωπαϊκές χώρες, θαύμαζα τον σύγχρονο πολιτισμό και την εξαιρετική φαινομενικά λειτουργία των χωρών αυτών και κατέληγα πάντα στο συμπέρασμα, μακάρι να ήμασταν και εμείς έτσι.
Νομίζω πως όταν η πανδημία τελειώσει, ο κόσμος μας θα είναι ένας διαφορετικός κόσμος. Η «βιτρίνα» πολλών κρατών θα αποδειχθεί τελικά πως ήταν ένα τίποτα και απλώς μόνο ένα όμορφο προσκλητήριο για να μπεις μέσα και να δεχθείς το δογματικό ότι «εμείς είμαστε καλύτεροι από εσάς». Τελικά αποδείχθηκε ότι οι «καλύτεροι» είχαν συστήματα υγείας μόνο για ελάχιστους που μπορούσαν να τα πληρώσουν, η όλη τους αρτιότητα εξαντλούνταν σε μία εξαιρετική υποδοχή και τις περισσότερες φορές σταματούσε εκεί, ενώ ακόμα και οι «πειθαρχημένοι» κάτοικοι των χωρών αυτών, αποδείχθηκαν τελείως ανίκανοι να προσαρμοστούν σε μαζικά σχέδια έκτακτης ανάγκης, ξεφεύγοντας από τον παραλογισμό της ολοκληρωτικής ανασφάλειας. Όταν έχεις μάθει να εμπιστεύεσαι το κράτος, θεωρώντας ότι είναι ικανό να καλύψει κάθε κατάσταση και να σε προστατέψει πλήρως, καταλήγεις να θεωρείς πως για να επιβιώσεις από μόνος σου, απαραίτητο βιοτικό αγαθό είναι το χαρτί υγείας, προϊόν δυσεύρετο για τους Αμερικάνους, χωρίς εμφανή λόγο για εμάς τους «ανίκανους» και ότι άλλο Έλληνες. Όταν δεν είσαι σε θέση να «σπάσεις» δύο αυγά για να φας, επειδή στο lunch break της εργασίας σου θα παραγγείλεις όπως πάντα φαγητό από το γνωστό κατάστημα και το βράδυ θα το περάσεις σε κάποια εκδήλωση καταναλώνοντας finger food, είναι πραγματικά δύσκολο ανοίγοντας το ψυγείο σου να καταλάβεις ότι το μόνο που διαθέτει είναι σκόνες «υγιεινής διατροφής».
Ένιωθα αμήχανα κάθε φορά που χρειαζόταν να μιλήσω στους φοιτητές μου για τα Δημόσια Αγαθά και κυρίως για την υγεία και να τους εξηγήσω πως αυτά απέχουν σε επάρκεια κατά πολύ στη χώρα μου και γι’ αυτό τον λόγο η φορολόγηση είναι τόσο υψηλή στις Σκανδιναβικές χώρες. Ξαφνικά όμως έμαθα πως δεν είναι ακριβώς έτσι. Το υποδειγματικό σύστημα υγείας της Σουηδίας για παράδειγμα δεν είναι και τόσο υποδειγματικό, επειδή αν αναλύσεις ειδικά χαρακτηριστικά, ξαφνικά ανακαλύπτεις πως στην Ελλάδα ανά εκατό χιλιάδες κατοίκους αντιστοιχούν 6 Μ.Ε.Θ. (Μονάδες Εντατικής Θεραπείας), ενώ στην Σουηδία μόνο 5,8. Τελικά, συγκεκριμένες χώρες αποδείχθηκε πως δεν ήταν σε θέση να προσφέρουν απαιτητικές υπηρεσίες υγείας, παρά μόνο ξενοδοχειακές υπηρεσίες. Η κάθε χώρα, εμφανίζει στατιστικά που την «συμφέρουν» για να αποδείξει κυρίως στους κατοίκους της πως απέχει χιλιόμετρα από άλλες, «τριτοκοσμικές» χώρες. Έτσι μετράει νοσοκομειακές κλίνες σε σχέση με κάποια άλλη χώρα, μόνο που αυτές οι κλίνες στην ουσία είναι ξενοδοχειακές. Όταν λοιπόν τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με αυτά που επιδεικνύει η «βιτρίνα», εμφανίζονται διαφορετικοί τρόποι αντιμετώπισης στην παρούσα περίπτωση της πανδημίας, ως εναλλακτικές σοβαρές προτάσεις.
Φυσικά και αναφέρομαι στην ανοσία της αγέλης. Μία ανάλυση χοντροκομμένη και in vitro, όπου χιλιάδες άλλοι συντελεστές δεν λαμβάνονται υπόψη. Η απλοϊκή προσέγγιση αναφέρει ότι νοσεί περίπου το 60% του πληθυσμού, απομονώνονται οι μεγάλες ηλικίες και τα άτομα με υφιστάμενα προβλήματα υγείας, η οικονομική δραστηριότητα συνεχίζει κανονικά και στο τέλος, λίγους μήνες μετά, έχοντας η «αγέλη» αποκτήσει ανοσία, η ζωή στη χώρα επανέρχεται στην κανονικότητα. Μόνο που η ζωή δεν είναι ένα παραμύθι με το όμορφο τέλος «και έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα». Το βασικό πρόβλημα ξεκινάει από το ότι τελικά δεν έζησαν, επειδή το απλοϊκό πλάνο, δογματικά δεχόταν πως με την απομόνωση των ομάδων υψηλού κινδύνου, οι υπόλοιποι, θα περνούσαν, αν περνούσαν, ένα απλό συνάχι. Μόνο που δεν ήταν κάτι τέτοιο. Επιπλέον, τα ποσοστά αναφέρονται σε μέσους όρους επιδημιών, πανδημιών και ότι συναφές και όχι στα μέγιστα και στα ελάχιστα των κατανομών. Τα ποσοστά είναι μαθηματικά και τα μαθηματικά δεν είναι άνθρωποι. Ακόμα και στην Ιταλία και την Ισπανία με τους χιλιάδες καταγεγραμμένους θανάτους, στο σύνολο των πληθυσμών τους, αν αναχθούν ποσοστιαία, τα ποσοστά αυτά θα είναι ελάχιστα και σίγουρα πολύ μικρότερα της μονάδας. Μετά από μια δεκαετία, για τους αναλυτές, θα ξεχαστούν οι άνθρωποι και θα μείνουν τα ποσοστά. Σε κάθε περίπτωση πάντως και η τελευταία χώρα στον πλανήτη που θεώρησε πως θα δουλέψει η «ανοσία της αγέλης», δηλαδή η Σουηδία, άρχισε να κρούει πρίμα και να βρίσκεται αντιμέτωπη με το εξαιρετικό σύστημα υγείας της, το οποίο όμως τελικά είναι μάλλον ανεπαρκές, και οι άνθρωποί της φεύγουν μεν σε όμορφα νοσοκομειακά δωμάτια, αλλά σωρηδόν, επειδή κάπου εκεί τελικά ήταν και τα όρια του υπέρλαμπρου συστήματος.